Το πρότυπο της ελεύθερης οικονομίας

 

Το πρότυπο της ελεύθερης οικονομίας, το οποίο προϋποθέτει τον περιορισμό της κρατικής παρέμβασης και την απρόσκοπτη λειτουργία των μηχανισμών της αγοράς, παρουσιάζει σημαντικές δυσκολίες εφαρμογής στην ελληνική πραγματικότητα. Η ελληνική οικονομία χαρακτηρίζεται από μικρό μέγεθος και έντονη συγκέντρωση οικονομικής δραστηριότητας σε λίγους επιχειρηματικούς ομίλους, γεγονός που προσδίδει στη δομή της ολιγοπωλιακά χαρακτηριστικά. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο ανταγωνισμός παραμένει περιορισμένος, ενώ οι τιμές συχνά διαμορφώνονται ή επηρεάζονται από ένα στενό σύνολο επιχειρήσεων. Ως αποτέλεσμα, οι βασικές αρχές της ελεύθερης οικονομίας, όπως η αυτόνομη ρύθμιση της αγοράς μέσω προσφοράς και ζήτησης, δεν μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά, περιορίζοντας έτσι τη δυνατότητα δημιουργίας ενός πραγματικά ανταγωνιστικού οικονομικού περιβάλλοντος.

 Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Η καλλιέργεια σόγιας δεν είναι απλώς μια νέα αγροτική επιλογή

 

Η σόγια δεν είναι απλώς ένα ακόμα αγροτικό προϊόν — είναι μια παγκόσμια δύναμη στη διατροφή και την οικονομία. Με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και λάδι, αποτελεί βασική πηγή φυτικής πρωτεΐνης για τον άνθρωπο και τη ζωική παραγωγή. Από το γάλα σόγιας και το τόφου, μέχρι το σογιάλευρο για τις ζωοτροφές, οι χρήσεις της είναι πολυάριθμες και πολύτιμες.

Σήμερα, η Κίνα είναι μακράν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας σόγιας στον κόσμο, απορροφώντας πάνω από το 60% της παγκόσμιας παραγωγής. Κάθε χρόνο εισάγει περισσότερους από 90 εκατομμύρια τόνους, κυρίως από τη Βραζιλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αργεντινή. Οι τεράστιες ανάγκες της σε σόγια, λόγω της εκρηκτικής ανάπτυξης της κτηνοτροφίας της, έχουν μετατρέψει τη σόγια σε ένα από τα πιο στρατηγικά αγροτικά προϊόντα του πλανήτη.

Αυτή η παγκόσμια δυναμική ανοίγει μια μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα. Η χώρα μας διαθέτει κατάλληλες συνθήκες εδάφους και κλίματος, ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα, για την καλλιέργεια σόγιας. Παράλληλα, η αυξανόμενη ανάγκη για εγχώριες ζωοτροφές και η στροφή προς βιώσιμες καλλιέργειες δημιουργούν το τέλειο έδαφος για να αναπτυχθεί αυτός ο τομέας.

Με τη στήριξη του κράτους, μέσα από επιδοτήσεις, αγροτική εκπαίδευση και ενίσχυση της τοπικής μεταποίησης, η σόγια μπορεί να μετατραπεί σε στρατηγική καλλιέργεια για τη χώρα. Μπορεί να μειώσει την εξάρτηση από τις εισαγωγές σογιαλεύρου, να ενισχύσει το εισόδημα των αγροτών και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας στην αγροδιατροφική βιομηχανία.

Η καλλιέργεια σόγιας δεν είναι απλώς μια νέα αγροτική επιλογή — είναι ένα στοίχημα ανάπτυξης και αυτάρκειας. Αν αξιοποιηθεί σωστά, μπορεί να γίνει σύμβολο μιας πιο πράσινης, πιο κερδοφόρας και πιο βιώσιμης ελληνικής γεωργίας.

Ίσως ήρθε η στιγμή να δούμε τη σόγια όχι ως “εξωτικό” προϊόν, αλλά ως ευκαιρία για το μέλλον της ελληνικής αγροτικής οικονομίας.

 Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

 

Δημόσια Προβλήματα και Πολιτική αντζέτα

Οι σύγχρονες κοινωνίες βρίσκονται συνεχώς αντιμέτωπες με μια ποικιλία δημοσίων προβλημάτων: ζητήματα που εμφανίζονται και εξαπλώνονται, παλιά προβλήματα που επανέρχονται στο προσκήνιο, αλλά και νέα που δημιουργούν αναταράξεις στη δημόσια σφαίρα. Άλλα γίνονται αντικείμενο έντονης δημοσιότητας, ασκώντας πίεση στις δημόσιες αρχές να δράσουν, ενώ ορισμένα παραμένουν αόρατα ή αφορούν μόνο συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες. Οι λόγοι για αυτή την ποικιλομορφία σχετίζονται με τον τρόπο ανάδυσης, την κοινωνική αναγνώριση και τη διαδρομή που κάθε πρόβλημα ακολουθεί μέσα στον δημόσιο χώρο.

Η κοινωνική αναγνώριση ενός προβλήματος αποτελεί απλώς το πρώτο στάδιο. Ακολουθεί η ανάληψη δράσης από τις δημόσιες αρχές, η οποία προϋποθέτει τον καθορισμό των υπευθύνων, τη δρομολόγηση μέτρων και τη διαμόρφωση πολιτικών λύσεων. Σε αυτό το σημείο αναδεικνύεται ο ρόλος της πολιτικής ατζέντας: το σύνολο των θεμάτων που διεκδικούν προσοχή και παρέμβαση από την πολιτική εξουσία.

Η συγκρότηση της πολιτικής θεματολογίας είναι ένα σύνθετο και δυναμικό φαινόμενο. Διαμορφώνεται από τις δράσεις συλλογικών φορέων, τα ΜΜΕ, τα πολιτικά κόμματα, αλλά και από απρόβλεπτα γεγονότα που λειτουργούν ως «καταλύτες». Η συνεχής αλληλεπίδραση των παραπάνω συντελεί στη διαμόρφωση ενός μηχανισμού μέσα από τον οποίο τα κοινωνικά ζητήματα αποκτούν δημόσια ορατότητα και οδηγούνται –ή όχι– προς πολιτική ρύθμιση.

Στη δημόσια σκηνή παρεμβαίνουν πολλοί διαμορφωτές: κυβερνήσεις που προωθούν προγράμματα και θέτουν προτεραιότητες, πολιτικοί ανταγωνιστές που αναδεικνύουν εναλλακτικές προσεγγίσεις, κοινωνικές ομάδες που προσπαθούν να επιβάλουν τους δικούς τους ορισμούς και, βεβαίως, οι δημοσιογράφοι και τα ΜΜΕ, που λειτουργούν ως βασικοί διαμεσολαβητές των προβλημάτων.

Η ποικιλία των προβλημάτων και η συμμετοχή πολλών και διαφορετικών διαμορφωτών καθιστούν την ανάλυση των δημόσιων προβλημάτων και της πολιτικής ατζέντας ένα κατεξοχήν διεπιστημονικό αντικείμενο.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Η σημασία των εξαγωγών

 

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη χώρα μας να αυξήσει τις εξαγωγές της. Η ενίσχυση των εξαγωγών σημαίνει ότι τα αγαθά και οι υπηρεσίες που παράγουμε θα είναι πιο ανταγωνιστικά στις διεθνείς αγορές. Με άλλα λόγια, θα αυξάνεται η ζήτηση και οι πωλήσεις τους στο εξωτερικό, σε βάρος αντίστοιχων προϊόντων άλλων χωρών που υστερούν σε ποιότητα, τιμή ή καινοτομία σε σχέση με τα δικά μας.

Αν και η Ελλάδα δεν διαθέτει βαριά βιομηχανία ή εκτεταμένη τεχνολογική παραγωγή, έχει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα σε άλλους τομείς. Ξεχωρίζει για τα προϊόντα της αγροτικής παραγωγής (όπως το ελαιόλαδο, το κρασί, τα φρούτα και τα γαλακτοκομικά), για τις υπηρεσίες του τουρισμού, τη ναυτιλία, αλλά και τον πολιτισμό και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Αν η χώρα μας καταφέρει να αξιοποιήσει αποτελεσματικά αυτά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, επενδύοντας στην ποιότητα, την καινοτομία και την εξωστρέφεια, τότε μπορεί να πετύχει βιώσιμη και μακροχρόνια οικονομική ανάπτυξη. Η αύξηση των εξαγωγών θα συμβάλει άμεσα στην ενίσχυση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και θα βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο των πολιτών.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Ο Τουρισμός στην Ελλάδα: Πυλώνας Ανάπτυξης και Πολιτιστικής Ανάδειξης

 Ο τουρισμός στη χώρα μας, πέρα από τα άμεσα οικονομικά οφέλη που προσφέρει, έχει και πολλαπλασιαστικές επιδράσεις σε πολλούς κλάδους της οικονομίας, όπως τα τρόφιμα, τα ποτά, η ένδυση, οι μεταφορές, η λιανική εμπορία και οι υπηρεσίες αναψυχής. Αποτελεί, συνεπώς, έναν από τους βασικότερους μοχλούς ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.

Η Ελλάδα διαθέτει ανεκτίμητο απόθεμα ιστορικής, αρχαιολογικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, το οποίο σε συνδυασμό με τη γεωγραφική της θέση και το εύκρατο κλίμα, την καθιστά έναν από τους πιο ελκυστικούς τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως.

Κάθε χρόνο, η χώρα μας υποδέχεται περίπου 30 εκατομμύρια τουρίστες, οι οποίοι δαπανούν στην εγχώρια αγορά περίπου 20 δισεκατομμύρια ευρώ. Το ποσό αυτό δεν περιλαμβάνει τα έσοδα που προκύπτουν από την παραοικονομία του τουρισμού, τα οποία δεν καταγράφονται στο ΑΕΠ, γεγονός που σημαίνει ότι η πραγματική οικονομική συνεισφορά του τουρισμού είναι ακόμη μεγαλύτερη.

Επιπλέον, ο τουρισμός δημιουργεί χιλιάδες θέσεις εργασίας, τόσο άμεσα όσο και έμμεσα, ενισχύοντας την απασχόληση στις τοπικές κοινωνίες και συμβάλλοντας στην ανάπτυξη των υποδομών και των περιφερειακών οικονομιών.

Τα τελευταία χρόνια, αναπτύσσονται δυναμικά νέες μορφές τουρισμού, όπως ο αγροτουρισμός, ο ιατρικός και ευεξίας τουρισμός, ο συνεδριακός τουρισμός και ο τουρισμός εμπειρίας, που επεκτείνουν τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου και αναδεικνύουν τον πλούτο και την ποικιλομορφία της χώρας μας.

Συνολικά, ο τουρισμός έχει καταστεί ο σημαντικότερος τομέας της ελληνικής οικονομίας, συμβάλλοντας ουσιαστικά στο εθνικό εισόδημα, στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην προώθηση της εικόνας της Ελλάδας διεθνώς.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

«Κένταυρος»: πώς η Ελλάδα έφτιαξε ένα σύγχρονο αντι-drone όπλο

Η ιστορία του «Κένταυρου» είναι περισσότερο από μια τεχνική επιτυχία — είναι παράδειγμα του πώς ο στρατηγικός σχεδιασμός, οι σωστές συνεργασίες και το ανθρώπινο κεφάλαιο μπορούν να μετατρέψουν την καινοτομία σε πραγματική εθνική ισχύ και εξαγώγιμο προϊόν. Το «Κένταυρος» (Centaur) —ένα ελληνικής σχεδίασης σύστημα αντιμετώπισης μη επανδρωμένων αεροχημάτων (C-UAS / anti-drone)— έχει ήδη δοκιμαστεί σε επιχειρησιακό περιβάλλον και τραβά το ενδιαφέρον στο εξωτερικό, αποδεικνύοντας ότι η εγχώρια αμυντική βιομηχανία μπορεί να σταθεί ανταγωνιστικά στην παγκόσμια αγορά. 

Τι είναι ο «Κένταυρος» 

Ο «Κένταυρος» είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα ανίχνευσης, ιχνηλάτησης και εξουδετέρωσης εχθρικών drones. Συνδυάζει παθητικούς αισθητήρες (για ανίχνευση και αναγνώριση), κονσόλες χειριστών και κινητές/σταθερές μονάδες παρεμβολής (jammers) που μπορούν να δυσλειτουργήσουν ή να αναγκάσουν ένα drone να επιστρέψει ή να προσγειωθεί με ασφάλεια. Το σύστημα έχει σχεδιαστεί ώστε να ενσωματώνεται σε ναυτικές πλατφόρμες (π.χ. φρεγάτες) αλλά και σε χερσαίες εγκαταστάσεις. 

Πώς η Ελλάδα τα κατάφερε — οι βασικοί παράγοντες επιτυχίας

1. Στρατηγική ανάγκη που δημιούργησε ώθηση: Η αύξηση της χρήσης drones σε σύγχρονες συγκρούσεις δημιούργησε άμεση επιχειρησιακή ανάγκη. Όταν μια χώρα ορίζει σαφείς προτεραιότητες ασφάλειας, τα έργα που εξυπηρετούν αυτές τις ανάγκες προωθούνται ταχύτερα και με στόχευση. 

2. Συνεργασία δημόσιου-ιδιωτικού τομέα: Ο «Κένταυρος» αναπτύχθηκε μέσα από συνεργασίες (π.χ. Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία — ΕΑΒ — και ερευνητικά/τεχνικά κέντρα), που συνδύασαν τεχνογνωσία, υποδομές δοκιμών και χρηματοδότηση. Αυτό επέτρεψε γρήγορη μετατροπή της έρευνας σε επιχειρησιακό προϊόν. 

3. Εστίαση στην επιχειρησιακή αξιοπιστία: Το σύστημα δοκιμάστηκε σε πραγματικές συνθήκες — μεταξύ άλλων σε επιχειρήσεις στη θάλασσα — και έδειξε ικανότητα να αντιμετωπίσει απειλές σε πεδίο μάχης, κάτι που αυξάνει την εμπιστοσύνη και τη ζήτηση από πελάτες. 

4. Κόστος και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα: Ο «Κένταυρος» προσφέρει —σύμφωνα με δηλώσεις αξιωματούχων— ανταγωνιστικό κόστος σε σχέση με αντίστοιχα ξένα συστήματα, γεγονός που τον κάνει ελκυστικό για εξαγωγές σε χώρες που θέλουν αποδοτικές λύσεις C-UAS. 

5. Άνθρωποι που καινοτομούν: Η επιτυχία βασίζεται σε ομάδες μηχανικών, ερευνητών και τεχνικών με όραμα και ικανότητα να υλοποιήσουν ιδέες. Η ύπαρξη ταλέντου που μπορεί να «μεταφράσει» στρατιωτικές ανάγκες σε τεχνολογικά προϊόντα είναι κρίσιμη — και αυτό ακριβώς φέρνει στο φως ο «Κένταυρος».

Επιχειρησιακά επιτεύγματα και διεθνές ενδιαφέρον

Ο «Κένταυρος» έχει τεθεί σε υπηρεσία σε ελληνικές φρεγάτες και δοκιμάστηκε επιχειρησιακά, με αναφορές για επιτυχείς εξουδετερώσεις εχθρικών drones σε περιβάλλοντα όπως η Ερυθρά Θάλασσα — γεγονός που επιβεβαιώνει την λειτουργικότητά του υπό πίεση. Τα αποτελέσματα αυτά, μαζί με δηλώσεις αξιωματούχων ότι ήδη υπάρχει διεθνές ενδιαφέρον, ενισχύουν την πιθανότητα εξαγωγών. 

Τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα 

Η ανάπτυξη και επιτυχία του «Κένταυρου» δείχνει μερικές ευρύτερες αλήθειες:

• Η επένδυση σε έρευνα & ανάπτυξη στον τομέα της άμυνας μπορεί να φέρει τεχνολογικά spillovers σε άλλους κλάδους (π.χ. τηλεπικοινωνίες, ηλεκτρονικά, λογισμικό).

• Η στρατηγική, μακροχρόνια προγραμματισμένη πολιτική εξοπλισμών δημιουργεί το πλαίσιο όπου καινοτόμες ομάδες μπορούν να δουλέψουν με στόχο την επιχειρησιακή αξιοποίηση.

• Το «Made in Greece» στις υψηλής τεχνολογίας λύσεις μπορεί να είναι εμπορικά βιώσιμο — όχι μόνο συμβολικά.

Ο «Κένταυρος» δεν είναι απλώς ένα προϊόν: είναι απόδειξη ότι όταν υπάρχει σαφής ανάγκη, δημόσια υποστήριξη, συνεργασία βιομηχανίας και ικανό ανθρώπινο δυναμικό, μια μικρή χώρα μπορεί να αναπτύξει ανταγωνιστικά αμυντικά συστήματα και να τα προωθήσει διεθνώς. Αν θέλουμε περισσότερες τέτοιες ιστορίες, χρειάζεται συνεχής επένδυση στη γνώση, στα κέντρα έρευνας και στην εθνική στρατηγική — κι επιτρέποντας στους «εφευρετικούς» ανθρώπους να έχουν περιθώριο δημιουργίας και επιχειρησιακής εφαρμογής των ιδεών τους.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης