Οι αδυναμίες του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος

 

Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν είναι ένας δείκτης, ο οποίος μας δίνει πληροφορίες για την οικονομική κατάσταση και την ευημερία στη χώρα. Όμως το ΑΕΠ δεν μπορεί να αποδώσει πραγματικά την αλήθεια, ότι ένας λαός πραγματικά ευημερεί επειδή έχει υψηλό ΑΕΠ. Προφανώς ούτε και το κατά κεφαλή ΑΕΠ είναι πραγματικό γιατί εκφράζει μια ιδεατή ίση διανομή του παραγόμενου πλούτου, σε κάθε μέλος της χώρας.

Ας δούμε όμως τι δεν μετράει το ΑΕΠ. Είναι ένας δείκτης ποσοτικός και όχι ποιοτικός. Έτσι δεν μπορεί να καταμετρηθεί το αίσθημα της ασφάλειας ζωής, δηλαδή πόσο ασφαλείς αισθάνονται οι πολίτες στη καθημερινότητα τους, στις δοσοληψίες τους, στις μετακινήσεις τους, ή την ασφάλεια της περιουσίας τους έναντι κίνδυνων.

Δεν μετράει την ποιότητα του περιβάλλοντος, δηλαδή τη ρύπανση του αέρα, των υδάτων, την καταστροφή των δασών, την ποιότητα της αγροτικής παραγωγής, τη λειψυδρία, τις ακραίες εναλλαγές του κλίματος. Παράγοντες που επιδεινώνουν την ποιότητα ζωής.

Δεν μετράει τα αγαθά και τις υπηρεσίες της παραοικονομίας.  Ενώ αυτά παράγονται και πωλούνται σε τελική μορφή, η δαπάνη αγοράς που γίνεται δεν προσμετράτε στο ΑΕΠ, γιατί δεν αποκαλύπτεται στο κράτος. Έτσι λοιπόν το κράτος στερείται πολύτιμων εσόδων και υπονομεύονται οι  κοινωνικές υπηρεσίες.

Δεν μετράει την ικανοποίηση από τη ζωή. Ένας δείκτης πολύ σημαντικός για την κοινωνία γιατί δείχνει την ικανοποίηση που λαμβάνει ο άνθρωπος από την ποιότητά της ζωής του, από τις υπηρεσίες υγείας που απολαμβάνει, την εκπαίδευση που κατέχει. Οι κοινωνικές ανισότητές, η φτώχεια, η ανεκτικότητά και εάν το κράτος προσφέρει τις δυνατότητες, τις συνθήκες και τις κατάλληλες επιλογές να υλοποιήσει τα όνειρα και τους στόχους του, είναι παράγοντες ικανοποίησης ή μη της ζωής.

Επίσης το ΑΕΠ δεν μετράει το είδος των αγαθών που παράγονται στη χώρα. Για παράδειγμα μια χώρα με υψηλό ΑΕΠ, μπορεί να παράγει περισσότερα πολεμικά αγαθά παρά καταναλωτικά αγαθά. Άρα η οικονομική ευημερία των πολιτών τελικά δεν είναι αυξημένη τόσο όσο δείχνει ο δείκτης του ΑΕΠ.

Τέλος, το πιο σημαντικό είναι ότι το ΑΕΠ δεν δείχνει την πραγματική κατανομή στα μέλη της κοινωνίας του πλούτου που παράγεται. Έτσι μπορεί να έχουμε μια άνιση κατανομή του πλούτου στα μέλη της κοινωνίας και η ευημερία να είναι μικρή, αυτό όμως δεν θα αποτυπωθεί στο ΑΕΠ.

Έτσι λοιπόν το ΑΕΠ δεν είναι ένας δείκτης που αποτυπώνει την ευημερία των μελών της κοινωνίας αλλά μια ένδειξη για την πορεία της οικονομίας.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

 Γιάννης Κεφαλάς