Προτάσεις για ένα Καλύτερο Ε.Σ.Υ.

 Η δημόσια υγεία είναι θεμέλιο μιας δίκαιης και ανθεκτικής κοινωνίας. Αν θέλουμε ένα σύγχρονο και βιώσιμο Εθνικό Σύστημα Υγείας, χρειάζεται να τολμήσουμε μια ριζική αναδιοργάνωση, με γνώμονα την αξιοκρατία, την αποτελεσματικότητα και την κοινωνική ευαισθησία.

1️⃣ Αξιοκρατία & Τεχνοκρατική Διοίκηση

Το ΕΣΥ χρειάζεται ανεξαρτησία από πολιτικές παρεμβάσεις και καθιέρωση τεχνοκρατικής διοίκησης. Ένας ανεξάρτητος φορέας ΕΣΥ θα μπορούσε να διασφαλίζει διαφάνεια, αξιολόγηση και λογοδοσία — με στελέχη επιλεγμένα βάσει ικανοτήτων και όχι γνωριμιών.

2️⃣ Νέα Χρηματοδότηση

Η οικονομική βιωσιμότητα του ΕΣΥ περνά από την πολυπλοκότητα των πόρων: συνεργασία με ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, εταιρικές κοινωνικές δωρεές και στοχευμένες επενδύσεις σε υποδομές και τεχνολογία. Ένα μικτό μοντέλο μπορεί να ενισχύσει τη δημόσια φροντίδα χωρίς να τη μετατρέπει σε ιδιωτική.

3️⃣ Επανασχεδιασμός Νοσοκομείων

Δεν χρειαζόμαστε “φαντάσματα” νοσοκομεία που υπολειτουργούν — αλλά λειτουργικά, αυτάρκη νοσοκομεία ανά περιφέρεια. Με σωστό σχεδιασμό, κάθε περιφέρεια μπορεί να διαθέτει ένα πλήρως εξοπλισμένο Νοσοκομείο, ικανό να εξυπηρετεί τις τοπικές ανάγκες χωρίς εσωτερική μετανάστευση ασθενών προς τα Νοσοκομεία της Αθήνας.

4️⃣ Ενίσχυση Πρωτοβάθμιας Φροντίδας

Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας είναι το σημείο επαφής του πολίτη με το σύστημα. Χρειάζονται κέντρα υγείας με αυτοτέλεια, εξοπλισμό και εξειδικευμένο προσωπικό. Η πρόληψη και η έγκαιρη παρέμβαση εξοικονομούν πόρους και σώζουν ζωές.

5️⃣ Εργασιακές Σχέσεις & Ανθρώπινο Δυναμικό

Οι άνθρωποι του ΕΣΥ είναι η ψυχή του. Χρειάζονται ασφάλεια, αξιοπρεπείς συνθήκες, διαρκή εκπαίδευση και κίνητρα παραμονής. Η φυγή επιστημόνων στο εξωτερικό είναι σιωπηρή πληγή που πρέπει να σταματήσει.

6️⃣ Ανεξάρτητο ΕΣΥ με Διοικητική Αυτοτέλεια

Ένα νέο ΕΣΥ, με διοικητική αυτοτέλεια, επαγγελματική διοίκηση από μάνατζερ και τεχνοκράτες, μπορεί να αποτελέσει υπόδειγμα λειτουργικού δημόσιου οργανισμού. Η δημόσια υγεία δεν μπορεί να εξαρτάται από πολιτικές συγκυρίες — πρέπει να λειτουργεί με κανόνες, στόχους και απολογισμό.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Το πρόβλημα στο ΕΣΥ δεν είναι μόνο η έλλειψη γιατρών

Στον δημόσιο διάλογο για την κατάσταση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ), γίνεται συχνά λόγος για την έλλειψη ιατρικού προσωπικού. Ωστόσο, το πρόβλημα είναι πολύ βαθύτερο και πολυδιάστατο. Δεν αφορά μόνο τον αριθμό των γιατρών, αλλά κυρίως την ανισορροπία μεταξύ ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, καθώς και τις συνθήκες εργασίας που επικρατούν στα δημόσια νοσοκομεία.

Η Ελλάδα καταγράφει την χειρότερη αναλογία γιατρών προς νοσηλευτές στην Ευρώπη, με περίπου 1 ιατρό ανά 1 νοσηλευτή. Η λειτουργικά αποδεκτή και διεθνώς προτεινόμενη αναλογία είναι 1 ιατρός προς 3 νοσηλευτές. Αυτό σημαίνει ότι, ενώ το ΕΣΥ διαθέτει σχετικά επαρκή αριθμό γιατρών, υπάρχει τεράστια υποστελέχωση σε νοσηλευτές, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της λειτουργίας κάθε νοσοκομείου.

Αυτή η ανισορροπία έχει ως αποτέλεσμα να επιβαρύνονται υπερβολικά οι λίγοι νοσηλευτές που υπηρετούν. Εργάζονται συχνά με εξαντλητικά ωράρια, αναγκάζονται να καλύπτουν ελλείψεις με συνεχείς υπερωρίες και να αναλαμβάνουν ευθύνες πέρα από τις αρμοδιότητές τους. Το αποτέλεσμα είναι η ψυχική και σωματική εξουθένωση.

Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το φαινόμενο της παραίτησης νεαρών νοσηλευτών λίγο μετά τον διορισμό τους. Πολλοί, μετά από λίγους μήνες υπηρεσίας, επιλέγουν να αποχωρήσουν λόγω των εξαιρετικά δύσκολων συνθηκών εργασίας, της έλλειψης προσωπικού, του στρες και των χαμηλών απολαβών.

Πολλοί εξ αυτών στρέφονται προς τον ιδιωτικό τομέα ή αναζητούν εργασία στο εξωτερικό, όπου οι συνθήκες είναι πολύ καλύτερες και οι απολαβές σημαντικά υψηλότερες.

Η κατάσταση αυτή δεν είναι τυχαία.

 Είναι αποτέλεσμα χρόνιων πολιτικών επιλογών υποχρηματοδότησης της δημόσιας υγείας και αδυναμίας στρατηγικού σχεδιασμού. Το ΕΣΥ στηρίζεται σε ένα παρωχημένο μοντέλο λειτουργίας, που δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας.

Η έλλειψη νοσηλευτών οδηγεί σε καθυστέρηση παροχής φροντίδας, μειωμένη ποιότητα υπηρεσιών, και τελικά σε αυξημένο κίνδυνο για την ασφάλεια των ασθενών.

Για να υπάρξει πραγματική αναβάθμιση του ΕΣΥ, χρειάζονται γενναίες παρεμβάσεις σε πολλαπλά επίπεδα:

1. Βελτίωση αμοιβών: Οι αποδοχές των νοσηλευτών πρέπει να αυξηθούν ουσιαστικά, ώστε να αντανακλούν τη βαρύτητα και την ευθύνη του έργου τους.

2. Αναβάθμιση συνθηκών εργασίας: Περισσότερο προσωπικό, δίκαιες βάρδιες, καλύτερη υλικοτεχνική υποδομή και μέτρα στήριξης της επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout).

3. Επαγγελματική εξέλιξη και επιμόρφωση: Κίνητρα για συνεχή εκπαίδευση, μεταπτυχιακές σπουδές και αναγνώριση εξειδικεύσεων.

4. Καλύτερη οργάνωση: Επανασχεδιασμός του τρόπου κατανομής προσωπικού, ώστε να εξασφαλίζεται η λειτουργική αναλογία ιατρών-νοσηλευτών.

5. Κίνητρα παραμονής στο ΕΣΥ: Ενίσχυση με bonus παραμονής, στεγαστικά ή φορολογικά κίνητρα, ιδιαίτερα για νοσηλευτές σε νησιά και παραμεθόριες περιοχές.

Το πρόβλημα του ΕΣΥ δεν είναι απλώς αριθμητικό – είναι δομικό και λειτουργικό. Χωρίς νοσηλευτές, κανένα νοσοκομείο δεν μπορεί να σταθεί. Αν δεν υπάρξει άμεση παρέμβαση για την ενίσχυση και στήριξή τους, το δημόσιο σύστημα υγείας θα συνεχίσει να φθίνει, εις βάρος των πολιτών και των ίδιων των επαγγελματιών υγείας.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Η Ελλάδα των δύο προσώπων

Ζούμε σε μια Ελλάδα με δύο πρόσωπα. Από τη μία πλευρά, η πλειονότητα των πολιτών —οι νέοι, οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες— δίνουν έναν καθημερινό αγώνα επιβίωσης. Με τον σταυρό στο χέρι, προσπαθούν να σταθούν όρθιοι μέσα σε ένα ασφυκτικό οικονομικό περιβάλλον, εξαρτώμενοι από τον κατώτατο μισθό, την ελάχιστη σύνταξη ή το οριακό επιχειρηματικό κέρδος. Είναι εκείνοι που πληρώνουν το τίμημα της αναποτελεσματικής πολιτικής, της γραφειοκρατίας και της διαχρονικής αδυναμίας του κράτους να στηρίξει την παραγωγική του βάση.

Από την άλλη, υπάρχει μια διαφορετική Ελλάδα —η Ελλάδα της σκιώδους οικονομίας, των διαπλεκόμενων συμφερόντων και της ατιμωρησίας. Εκεί, μεγαλοεπιχειρηματίες, σε αγαστή συνεργασία με κομματικά στελέχη, ελέγχουν τις ροές του χρήματος και διαχειρίζονται —ή, συχνά, καταχρώνται— το δημόσιο χρήμα με προκλητική άνεση. Είναι οι αετονύχηδες της εξουσίας, υπάλληλοι του ευρύτερου δημοσίου τομέα που με τη βοήθεια του κομματικού κατεστημένου και της κλεπτοκρατίας αυξάνουν τον κινητό και ακίνητο πλούτο τους, αδιαφορώντας για τις κοινωνικές ανισότητες που οι ίδιοι διαιωνίζουν.

Η Ελλάδα των δύο αυτών όψεων συνυπάρχει, συγκρούεται και τελικά καθορίζει τη μοίρα μας. Όσο η πρώτη συνεχίζει να αγωνίζεται με αξιοπρέπεια και η δεύτερη να πλουτίζει με ατιμωρησία, η χώρα θα παραμένει διχασμένη — ανάμεσα στην εργαζόμενη πλειοψηφία που παράγει και στη μειοψηφία που λεηλατεί.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Η Υγεία ως Δημόσιο Αγαθό και Όχι ως Πολυτέλεια

 Η χώρα μας συγκαταλέγεται στις τρεις πρώτες παγκοσμίως με τις υψηλότερες ιδιωτικές δαπάνες για την υγεία. Αυτό σημαίνει ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού —περίπου 80%— όταν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα υγείας, καταφεύγει κυρίως στον ιδιωτικό τομέα για υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας, αντί να απευθύνεται στα δημόσια Κέντρα Υγείας.

Η πρακτική αυτή έχει οδηγήσει σε εκρηκτική αύξηση των ιδιωτικών πληρωμών για την αγορά υπηρεσιών υγείας, γεγονός που αναιρεί στην πράξη την έννοια της δωρεάν και ισότιμης πρόσβασης στην περίθαλψη. Παράλληλα, διευρύνει τις κοινωνικές ανισότητες, δημιουργώντας πολίτες δύο ταχυτήτων: εκείνους που μπορούν να πληρώσουν και εκείνους που μένουν πίσω.

Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας —τα Κέντρα Υγείας— οφείλει να αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Είναι κρίσιμο να ενισχυθεί ο ρόλος των Κέντρων Υγείας και των γιατρών της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, ώστε:

• οι πολίτες να βρίσκουν άμεση και αποτελεσματική φροντίδα στην κοινότητά τους,
• να αποσυμφορηθούν τα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων,
• και τα δημόσια νοσοκομεία να επικεντρωθούν στον βασικό τους ρόλο: τη νοσηλεία και τη δευτεροβάθμια φροντίδα.

Η ανασυγκρότηση της δημόσιας υγείας δεν είναι πολυτέλεια· είναι αναγκαιότητα για μια κοινωνία που θέλει να λέγεται δίκαιη, σύγχρονη και ανθρωποκεντρική.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης**

«Η Ενωμένη Ευρώπη και το Παράδοξο της Άμυνας: Πώς να Υπερασπιστείς κάτι που δεν Αντιλαμβάνεσαι το Ίδιο;»

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει τη διαμόρφωση μιας κοινής αμυντικής πολιτικής, ενθαρρύνοντας τα κράτη-μέλη να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες, με σκοπό την ενίσχυση της επιχειρησιακής ικανότητας και της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης στην υπεράσπιση των συνόρων της.

Ωστόσο, η προσπάθεια αυτή προσκρούει σε ένα θεμελιώδες πρόβλημα: την απουσία κοινής αντίληψης αναφορικά με το ποια είναι η πραγματική απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Με άλλα λόγια, τα κράτη-μέλη δεν συμμερίζονται έναν ενιαίο προσδιορισμό των πηγών κινδύνου που θα δικαιολογούσαν τη χάραξη κοινής αμυντικής στρατηγικής.

Οι χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Γερμανία, αντιλαμβάνονται τη Ρωσία ως τον κύριο στρατηγικό αντίπαλο και κίνδυνο για την ευρωπαϊκή σταθερότητα. Αντιθέτως, τα κράτη του ευρωπαϊκού Νότου δεν συμμερίζονται αυτή την εκτίμηση. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, δεν θεωρεί τη Ρωσία απειλή για την εθνική της ασφάλεια· αντίθετα, αντιμετωπίζει ως κύρια πηγή ανησυχίας την Τουρκία, η οποία υιοθετεί μια αναθεωρητική εξωτερική πολιτική και προβαίνει σε ρητορικές και πρακτικές που συνιστούν άμεση απειλή, ακόμη και με το ενδεχόμενο πολεμικής αναμέτρησης.

Υπό αυτές τις συνθήκες, καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο να λειτουργήσει αποτελεσματικά μια ενιαία ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική, όταν τα κράτη-μέλη δεν συμμερίζονται κοινή εκτίμηση κινδύνου και όταν οι αντιλήψεις περί απειλής διαφοροποιούνται σημαντικά ανάλογα με τη γεωπολιτική θέση και τα εθνικά συμφέροντα κάθε χώρας.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης**

Σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ – Όταν τα ευρωπαϊκά χρήματα έγιναν… πεδίο απατεώνων

Το πρόσφατο σκάνδαλο στο οποίο ενεπλάκη ο ΟΠΕΚΕΠΕ «αποκαλύπτει» μια από τις πιο μελανές σελίδες στη διαχείριση των αγροτικών επιδοτήσεων στην Ελλάδα. Από τις έρευνες προκύπτει ότι για χρόνια:

• Επιδοτήσεις χορηγήθηκαν σε αγρότες που δεν υπήρχαν ή δεν δικαιούνταν, μέσω ψευδών δηλώσεων εκτάσεων, ζωικού κεφαλαίου ή καλλιεργειών. 

• Δηλώθηκαν βοσκότοποι σε δημόσιες ή αναδασωτέες εκτάσεις, εκτάσεις με μηδενική καλλιέργεια ή σε περιοχές όπου δεν υπήρχε σχετική παραγωγή. 

• Σύμφωνα με στοιχεία, 37 άτομα συνελήφθησαν προχθές για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση που αποσπούσε παράνομα επιδοτήσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. 

• Η ζημία δεν είναι ασήμαντη: εκτιμάται σε εκατομμύρια ευρώ και αναμένεται να ξεπεράσει τα 10 εκατ. ευρώ μόνο για το συγκεκριμένο κύκλωμα.

• Η υπόθεση αυτή έφτασε μέχρι τις Βρυξέλλες και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), με το σύστημα διαχείρισης των αγροτικών επιδοτήσεων στην Ελλάδα να τίθεται υπό αίρεση. 

Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν αφορά απλώς μεμονωμένες παράνομες ενέργειες. Είναι ένδειξη ότι:

• Το σύστημα χορήγησης επιδοτήσεων ήταν ευάλωτο στην κακοδιαχείριση και τη διαφθορά.

• Οι έλεγχοι και η διαφάνεια ήταν ανεπαρκείς.

• Τα χρήματα που προορίζονταν για την ενίσχυση της γεωργίας – και τελικά για την ενίσχυση των πραγματικών αγροτών – κατέληξαν στα χέρια «κερδοσκόπων».

• Η αξιοπιστία της χώρας στο ευρωπαϊκό πλαίσιο κινδυνεύει, καθώς η χώρα ενδέχεται να υποχρεωθεί να επιστρέψει ποσά ή να δεχθεί κυρώσεις. 

• Τι πρέπει να γίνει – Προτάσεις για αλλαγή του συστήματος

Για να μην μείνει το σκάνδαλο αυτό απλώς ως μία κακή ιστορία αλλά να λειτουργήσει ως αφορμή για ουσιαστική μεταρρύθμιση, προτείνουμε τα εξής:

1. Αυστηροποίηση των ελέγχων

   • Ενίσχυση των δειγματοληπτικών και αιφνίδιων ελέγχων σε αγροτικές εκτάσεις και δικαιούχους.

   • Καταγραφή-διασταύρωση των δηλώσεων με πραγματικά δεδομένα (Ε9, ΟΣΔΕ, δορυφορικά δεδομένα).

   • Ανεξάρτητη αρχή ελέγχου με ενισχυμένες εξουσίες.

2. Ψηφιακή διαφάνεια & εντοπισμός κινδύνων

   • Δημιουργία «κόκκινων σημείων» (red flags) σε δηλώσεις που εμφανίζουν αδικαιολόγητες αυξήσεις ή ανωμαλίες.

   • Δημόσια αναφορά των δικαιούχων επιδοτήσεων με πλήρη στοιχεία – ώστε η κοινωνία να έχει πρόσβαση και να ασκεί έλεγχο.

3. Αποτροπή πολιτικής παρέμβασης και πελατειακών σχέσεων

   • Αλλαγή διοικητικής δομής ώστε οι αρμοδιότητες να μην είναι εύκολα “διορισμένες – εξαρτημένες” από κυβερνήσεις.

   • Διαχωρισμός της διοίκησης από πολιτικές παρεμβάσεις και προστασία των «αποκαλυπτών».

4. Αποκατάσταση της ζημίας & απονομή ευθυνών

   • Ανάκτηση παρανόμως ληφθέντων ποσών.

   • Διερεύνηση ευθυνών για όσους κατηγορούνται ή εμπλέκονται – πολιτικών, διοικητικών ή ιδιωτών.

   • Χρήση των πόρων για την ενίσχυση των πραγματικών μικρών και μεσαίων παραγωγών που πλήττονται από τη διαφθορά.

5. Εκσυγχρονισμός του συστήματος επιδοτήσεων

   • Προσανατολισμός των πόρων προς καινοτομία, βιώσιμη γεωργία, μικρούς παραγωγούς — όχι απλώς ποσότητες ζωικού κεφαλαίου ή εκτάσεων.

   • Μείωση της εξάρτησης από «επιδότηση για το μέγεθος», προς «επιδότηση για την ποιότητα/αποδοτικότητα».

Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ λειτουργεί ως ξύπνημα για όλους — για την πολιτική, για τους θεσμούς, για την κοινωνία. Αν δεν ληφθούν μέτρα, δεν θα είναι απλώς ένα μεμονωμένο περιστατικό. Θα γίνει σύμβολο της παθογένειας που υπονομεύει την ανάπτυξη, τη δικαιοσύνη και την εμπιστοσύνη στη δημόσια διοίκηση. Η χώρα οφείλει να πράξει αποφασιστικά. Οι πραγματικοί αγρότες, οι φορολογούμενοι, το μέλλον της ελληνικής γεωργίας αξίζουν κάτι πολύ καλύτερο.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης**

«300 δισεκατομμύρια λόγοι να αναρωτηθούμε: πού πήγαν τα ευρωπαϊκά χρήματα;

Τα τελευταία σαράντα χρόνια, η Ελλάδα έχει απορροφήσει συνολικά πάνω από 300 δισεκατομμύρια ευρώ σε κοινοτικούς πόρους, μέσω των διαφόρων χρηματοδοτικών μηχανισμών και ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν σε αυτό το ποσό προστεθούν και οι σημαντικές εισροές κεφαλαίων που προέρχονται από τον τουρισμό και τη ναυτιλία — δύο από τους πλέον δυναμικούς πυλώνες της ελληνικής οικονομίας — εύλογα γεννάται το ερώτημα:

Πώς είναι δυνατόν, παρά τις τεράστιες αυτές εισροές, η χώρα να οδηγήθηκε σε υπερβολικό δημόσιο χρέος και τελικά, το 2010, σε οικονομική κατάρρευση;

Η απάντηση βρίσκεται, σε μεγάλο βαθμό, στη δομή και λειτουργία του ελληνικού κράτους. Για δεκαετίες, οι δημόσιες δαπάνες αυξάνονταν με ρυθμούς δυσανάλογους προς την παραγωγική ικανότητα και τα πραγματικά έσοδα της χώρας. Δημιουργήθηκε έτσι ένα διογκωμένο και αναποτελεσματικό κράτος, με υψηλές δαπάνες στα υπουργεία και στους δημόσιους οργανισμούς, συχνά χωρίς τον απαιτούμενο έλεγχο, προγραμματισμό ή αξιολόγηση της αποδοτικότητάς τους.

Η έλλειψη δημοσιονομικής πειθαρχίας, η κακοδιαχείριση των ευρωπαϊκών πόρων, και η πελατειακή λογική που χαρακτήρισε μεγάλο μέρος της μεταπολιτευτικής περιόδου, συνέβαλαν καθοριστικά στη δημιουργία ενός μη βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης. Το αποτέλεσμα ήταν η συσσώρευση χρέους και, τελικά, η αδυναμία εξυπηρέτησής του, που οδήγησε τη χώρα στη γνωστή κρίση χρέους του 2010.

Σήμερα, η κατανόηση αυτής της ιστορικής διαδρομής είναι απαραίτητη, ώστε να αποφευχθούν τα ίδια λάθη στο μέλλον και να οικοδομηθεί ένα βιώσιμο, παραγωγικό και δημοσιονομικά υπεύθυνο κράτος.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης**

Η αδικία της έμμεσης φορολογίας

Οι έμμεσοι φόροι, όπως ο ΦΠΑ, επιβάλλονται με ενιαίο συντελεστή για όλους, ανεξαρτήτως εισοδήματος. Με την πρώτη ματιά, αυτό φαίνεται “δίκαιο” — αφού όλοι πληρώνουν το ίδιο ποσοστό. Στην πράξη, όμως, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική.

Είναι αλήθεια ότι οι εύποροι καταναλώνουν περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες και συνεπώς καταβάλλουν συνολικά περισσότερους έμμεσους φόρους. Ωστόσο, το κρίσιμο σημείο είναι τι ποσοστό του εισοδήματός τους καταλήγει να φορολογείται έμμεσα. Οι υψηλότερες εισοδηματικές τάξεις δεν δαπανούν το σύνολο των αποδοχών τους στην κατανάλωση· ένα σημαντικό μέρος αποταμιεύεται ή επενδύεται, επομένως παραμένει εκτός πεδίου έμμεσης φορολόγησης.

Αντίθετα, τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα διαθέτουν σχεδόν το σύνολο των χρημάτων τους για την κάλυψη βασικών αναγκών – αγαθών και υπηρεσιών που επιβαρύνονται με ΦΠΑ. Έτσι, τελικά, οι φτωχότεροι πολίτες φορολογούνται έμμεσα για ολόκληρο το εισόδημά τους, ενώ οι πλούσιοι για ένα μόνο μέρος αυτού.

Κατά συνέπεια, οι έμμεσοι φόροι, λειτουργούν αντιστρόφως προοδευτικά: ως ποσοστό του εισοδήματος, βαραίνουν περισσότερο τους οικονομικά ασθενέστερους. Η σημερινή φορολογική δομή, με τη μεγάλη έμφαση στους έμμεσους φόρους, διαιωνίζει την ανισότητα και καθιστά το σύστημα άδικο.

Είναι καιρός να επανεξετάσουμε τον τρόπο κατανομής των φορολογικών βαρών. Η ενίσχυση της άμεσης και προοδευτικής φορολογίας και η σταδιακή μείωση της εξάρτησης από τους έμμεσους φόρους θα οδηγούσαν σε ένα δικαιότερο και κοινωνικά πιο ισορροπημένο φορολογικό σύστημα.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης**

Οι έλληνες να έχουν δωρεάν πρόσβαση στην ακρόπολη.

 Η Ακρόπολη δεν είναι απλώς ένα μνημείο. Είναι το ζωντανό σύμβολο της ελληνικής ιστορίας, του πολιτισμού και της ταυτότητάς μας. Για τους Έλληνες, η Ακρόπολη αποτελεί κομμάτι της συλλογικής μας μνήμης και όχι έναν τουριστικό προορισμό. Είναι παράλογο ο λαός που τη δημιούργησε, τη διέσωσε και τη συντηρεί με τους φόρους του να πληρώνει εκ νέου για να την επισκεφθεί.

Η δωρεάν είσοδος για τους Έλληνες θα ενίσχυε τη σύνδεση των πολιτών με την πολιτιστική τους κληρονομιά, θα προήγαγε την εκπαίδευση των νέων και θα έκανε τον χώρο πιο προσιτό σε όλους, ανεξαρτήτως οικονομικών δυνατοτήτων. Αντίθετα, οι τουρίστες —που έρχονται από κάθε γωνιά του κόσμου για να δουν αυτό το μοναδικό μνημείο— μπορούν και πρέπει να συνεχίσουν να πληρώνουν εισιτήριο, καθώς πρόκειται για εμπειρία ανεκτίμητης αξίας.

Η πολιτιστική κληρονομιά ενός έθνους ανήκει πρώτα στους πολίτες του. Η πρόσβαση στην Ακρόπολη πρέπει να είναι δικαίωμα των Ελλήνων, όχι προνόμιο όσων μπορούν να πληρώσουν.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης**

Τα σημαντικότερα προβλήματα που οφείλει να αντιμετωπίσει άμεσα η κυβέρνηση

Τα πλέον κρίσιμα ζητήματα που απαιτούν άμεση δράση από την κυβέρνηση είναι η αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας, η παράνομη μετανάστευση, η δημογραφική συρρίκνωση και η συνεχιζόμενη πτώση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.

Η Τουρκία ασκεί ολοένα και μεγαλύτερη πίεση στη χώρα μας, επιχειρώντας να μας περικυκλώσει από κάθε κατεύθυνση — νότο, βορρά και ανατολή. Παράλληλα, επεκτείνει την επιρροή της στα Βαλκάνια μέσω της Αλβανίας, των Σκοπίων και του Κοσόβου.

Η παράνομη μετανάστευση έχει εξελιχθεί σε μείζον πρόβλημα, απειλώντας τις κοινωνικές δομές και υποδομές της χώρας, καθώς απουσιάζει μια συνεκτική πολιτική διαχείρισης, ένταξης ή επιστροφής των μεταναστών.

Το δημογραφικό πρόβλημα επιδεινώνεται, με τον μέσο όρο γεννήσεων να ανέρχεται μόλις σε 1,3 παιδιά ανά ζευγάρι. Η Ελλάδα γηράσκει και ταυτόχρονα αδειάζει, χωρίς πλέον να εξασφαλίζεται η αναπλήρωση των γενεών.

Τέλος, η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας συνεχίζει να υποχωρεί ανεξέλεγκτα, παρασύροντας μαζί της την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και, τελικά, το ίδιο το μέλλον της χώρας.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης**

Γιατί η ικανοποίηση των εργαζομένων είναι κλειδί για ένα βιώσιμο τουριστικό προϊόν

Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι επιχειρηματίες του τουρισμού εκφράζουν την ανησυχία τους για τη δυσκολία εύρεσης προσωπικού για εποχική εργασία σε τουριστικούς προορισμούς. Το φαινόμενο αυτό δεν είναι τυχαίο, καθώς το μοντέλο απασχόλησης που επικρατεί στον κλάδο χαρακτηρίζεται από έντονη εποχικότητα και εργασιακή ανασφάλεια.

Η εργασία σε τουριστικές επιχειρήσεις διαρκεί συνήθως μόλις 4-5 μήνες, αφήνοντας τους εργαζομένους χωρίς σταθερό εισόδημα τους χειμερινούς μήνες. Παράλληλα, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου δεν καταβάλλονται οι νόμιμες ασφαλιστικές εισφορές, γεγονός που στερεί από τους εργαζόμενους σημαντικά δικαιώματα και προνόμια.

Πολλοί εργαζόμενοι καλούνται να εργαστούν μακριά από τη μόνιμη κατοικία τους, σε νησιωτικούς ή απομακρυσμένους προορισμούς, όπου συχνά διαμένουν σε υπερπλήρεις και ακατάλληλες κατοικίες που παρέχουν οι εργοδότες. Τα ωράρια εργασίας είναι συχνά εξαντλητικά, χωρίς να τηρούνται πάντοτε οι νόμιμες προβλέψεις, ενώ οι αποδοχές παραμένουν χαμηλές σε σχέση με την ένταση και τον όγκο της εργασίας.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες, σε συνδυασμό με τις προσωπικές δυσκολίες και τις οικογενειακές υποχρεώσεις πολλών εργαζομένων, καθιστούν την εργασία στον τουριστικό κλάδο ολοένα και λιγότερο ελκυστική.

Αν θέλουμε, λοιπόν, να διατηρήσουμε και να ενισχύσουμε ένα ανταγωνιστικό και βιώσιμο τουριστικό προϊόν, είναι απαραίτητο να επενδύσουμε όχι μόνο στις υποδομές και στις υπηρεσίες, αλλά και στους ανθρώπους που το στηρίζουν.

Η ικανοποίηση του εργαζομένου αποτελεί τη βάση της ποιοτικής τουριστικής εμπειρίας. Στον τουρισμό, όπου η προσωπική επαφή μεταξύ επισκέπτη και προσωπικού είναι καθοριστικής σημασίας, ο ευχαριστημένος και αξιοπρεπώς αμειβόμενος εργαζόμενος είναι εκείνος που μετατρέπει την επίσκεψη σε εμπειρία και τον πελάτη σε μόνιμο φίλο του προορισμού.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

Γιάννης Κεφαλάς

Ο Υπερτουρισμός στην Ελλάδα: Προκλήσεις και Αναγκαίες Λύσεις

Από το 2010 έως σήμερα, περισσότεροι από 300 εκατομμύρια τουρίστες έχουν επισκεφθεί τη χώρα μας. Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα δέχεται περίπου 30 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως, γεγονός που αποδεικνύει τη σταθερή δυναμική του ελληνικού τουρισμού. Τα άμεσα έσοδα από το εξωτερικό υπολογίζονται σε 200 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ η συνεισφορά του τουρισμού στο ΑΕΠ αγγίζει το 20%.

Πρόκειται αναμφίβολα για έναν από τους πιο ανθεκτικούς και σταθερούς τομείς της ελληνικής οικονομίας, παρά τις κρίσεις που έπληξαν τη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, τίθεται πλέον εύλογα το ερώτημα: μήπως έχουμε φτάσει στα όρια του υπερτουρισμού;

Σήμερα, η Ελλάδα καλείται να διαχειριστεί 30 έως 40 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως, οι οποίοι συγκεντρώνονται τόσο χρονικά (κυρίως μέσα σε 3-4 μήνες) όσο και χωρικά, σε μόλις 5-6 δημοφιλείς προορισμούς. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στις τοπικές κοινωνίες, που συχνά φτάνουν στα όριά τους.

Η επιβάρυνση των κατοίκων, των υποδομών και των δημοσίων υπηρεσιών, καθώς και η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, οδηγούν συχνά σε αδυναμία εξυπηρέτησης του μαζικού τουρισμού. Το αποτέλεσμα είναι ελλείψεις, υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και δυσαρέσκεια των επισκεπτών, που με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε αρνητική φήμη για τη χώρα και τον τουριστικό της τομέα.

Ο υπερτουρισμός προκαλεί γκρίνια και δυσαρέσκεια, ενώ μακροπρόθεσμα ενδέχεται να οδηγήσει ακόμη και σε απώλεια εσόδων.

Προτεινόμενες λύσεις

Η αντιμετώπιση του φαινομένου απαιτεί στρατηγικό σχεδιασμό και παρεμβάσεις σε δύο επίπεδα:

1. Χωρική διάχυση των τουριστών: Ανάπτυξη και προώθηση νέων προορισμών, καθώς η Ελλάδα διαθέτει πλούτο φυσικών και πολιτιστικών τοπίων που μπορούν να απορροφήσουν μέρος της τουριστικής ζήτησης, αποσυμφορίζοντας τους υπερφορτωμένους προορισμούς.

2. Χρονική επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου: Παρότι οι τουρίστες αναζητούν κυρίως ήλιο και θάλασσα, είναι εφικτό να επεκταθεί η τουριστική περίοδος με την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού (πολιτιστικός, γαστρονομικός, συνεδριακός, αγροτουρισμός κ.ά.).

Η κυβέρνηση οφείλει να λάβει μέτρα και να εφαρμόσει έναν κεντρικό σχεδιασμό, ώστε να αποφευχθεί η «κόπωση» από τον υπερτουρισμό και να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του τουριστικού μας προϊόντος και των εσόδων του στο μέλλον.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

Γιάννης Κεφαλάς

«Η Αξία του Συγκριτικού Πλεονεκτήματος στην Ελληνική Οικονομία»

Η επιδίωξή μας είναι, κάθε χρόνο, ως οικονομία να παράγουμε περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες σε μεγαλύτερη ποσότητα. Επιπλέον, εάν όχι όλα, τουλάχιστον ένα μέρος αυτών να αποτελείται από ανταγωνιστικά προϊόντα, ώστε να έχουν ζήτηση στις ξένες αγορές. Οφείλουμε να παράγουμε προϊόντα υψηλής ποιότητας, σε προσιτή τιμή, τα οποία να είναι καινοτόμα, πρωτότυπα και να συνοδεύονται από επιτυχημένη στρατηγική προώθησης.

Αυτό αποτελεί αναγκαία συνθήκη για να αυξήσουμε περαιτέρω τις εξαγωγές μας και να μειώσουμε τα ελλείμματα. Πρόκειται για το λεγόμενο συγκριτικό πλεονέκτημα, το οποίο ενισχύει την ανταγωνιστικότητα. Χρειάζεται, λοιπόν, να αξιοποιήσουμε το συγκριτικό μας πλεονέκτημα στην παραγωγή ανταγωνιστικών αγαθών και υπηρεσιών, δηλαδή προϊόντων και υπηρεσιών με υψηλή ζήτηση στις διεθνείς αγορές.

Τέτοιες υπηρεσίες είναι ο τουρισμός και η ναυτιλία, που διατηρούν ισχυρή παρουσία στη διεθνή οικονομία και θεωρούνται κατεξοχήν ανταγωνιστικοί κλάδοι. Ωστόσο, ο ρόλος του κράτους είναι καθοριστικός, καθώς οφείλει να δημιουργήσει ένα ευνοϊκό πλαίσιο που θα ενισχύσει περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα τόσο του τουρισμού και της ναυτιλίας όσο και των υπόλοιπων κλάδων που επωφελούνται από τη θετική τους δυναμική.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

Γιάννης Κεφαλάς

«Το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ: Μια ιστορική τομή στη χρηματοδότηση της Ευρώπης»

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιούργησε το Ταμείο Ανάκαμψης το 2020, σε μια προσπάθεια να στηρίξει τα κράτη-μέλη ώστε να συνεχίσουν να επενδύουν σε δύο κρίσιμους τομείς: την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σημαντικό ταμείο, ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, με ορίζοντα έξι ετών.

Το ήμισυ του ποσού αυτού θα διατεθεί στα κράτη-μέλη υπό μορφή δανείων, τα οποία προστίθενται στο εξωτερικό χρέος κάθε χώρας, ενώ το υπόλοιπο 50% αφορά επιχορηγήσεις που δεν επιστρέφονται. Τα χρήματα αυτά αντλήθηκαν από τις διεθνείς αγορές και η αποπληρωμή τους προβλέπεται να ξεκινήσει σε βάθος τριάντα ετών.

Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως θεσμού, να δανειστεί ένα τόσο μεγάλο ποσό από τις αγορές για να το διαθέσει σε μορφή επιδοτήσεων, δεν έχει ιστορικό προηγούμενο. Είναι η πρώτη φορά που η Ένωση αναλαμβάνει τέτοιο εγχείρημα και, μέχρι στιγμής, δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως ο τρόπος με τον οποίο θα εξυπηρετηθεί αυτό το χρέος στο μέλλον. Σε τριάντα χρόνια, όταν θα ξεκινήσει η αποπληρωμή, παραμένει ανοιχτό το ερώτημα αν αυτή θα καλυφθεί μέσω υφιστάμενης φορολογίας, μέσω νέων φόρων ή με άλλον μηχανισμό, αφήνοντας έτσι το ζήτημα ως παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

Γιάννης Κεφαλάς