Σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ – Όταν τα ευρωπαϊκά χρήματα έγιναν… πεδίο απατεώνων

Το πρόσφατο σκάνδαλο στο οποίο ενεπλάκη ο ΟΠΕΚΕΠΕ «αποκαλύπτει» μια από τις πιο μελανές σελίδες στη διαχείριση των αγροτικών επιδοτήσεων στην Ελλάδα. Από τις έρευνες προκύπτει ότι για χρόνια:

• Επιδοτήσεις χορηγήθηκαν σε αγρότες που δεν υπήρχαν ή δεν δικαιούνταν, μέσω ψευδών δηλώσεων εκτάσεων, ζωικού κεφαλαίου ή καλλιεργειών. 

• Δηλώθηκαν βοσκότοποι σε δημόσιες ή αναδασωτέες εκτάσεις, εκτάσεις με μηδενική καλλιέργεια ή σε περιοχές όπου δεν υπήρχε σχετική παραγωγή. 

• Σύμφωνα με στοιχεία, 37 άτομα συνελήφθησαν προχθές για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση που αποσπούσε παράνομα επιδοτήσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. 

• Η ζημία δεν είναι ασήμαντη: εκτιμάται σε εκατομμύρια ευρώ και αναμένεται να ξεπεράσει τα 10 εκατ. ευρώ μόνο για το συγκεκριμένο κύκλωμα.

• Η υπόθεση αυτή έφτασε μέχρι τις Βρυξέλλες και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), με το σύστημα διαχείρισης των αγροτικών επιδοτήσεων στην Ελλάδα να τίθεται υπό αίρεση. 

Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν αφορά απλώς μεμονωμένες παράνομες ενέργειες. Είναι ένδειξη ότι:

• Το σύστημα χορήγησης επιδοτήσεων ήταν ευάλωτο στην κακοδιαχείριση και τη διαφθορά.

• Οι έλεγχοι και η διαφάνεια ήταν ανεπαρκείς.

• Τα χρήματα που προορίζονταν για την ενίσχυση της γεωργίας – και τελικά για την ενίσχυση των πραγματικών αγροτών – κατέληξαν στα χέρια «κερδοσκόπων».

• Η αξιοπιστία της χώρας στο ευρωπαϊκό πλαίσιο κινδυνεύει, καθώς η χώρα ενδέχεται να υποχρεωθεί να επιστρέψει ποσά ή να δεχθεί κυρώσεις. 

• Τι πρέπει να γίνει – Προτάσεις για αλλαγή του συστήματος

Για να μην μείνει το σκάνδαλο αυτό απλώς ως μία κακή ιστορία αλλά να λειτουργήσει ως αφορμή για ουσιαστική μεταρρύθμιση, προτείνουμε τα εξής:

1. Αυστηροποίηση των ελέγχων

   • Ενίσχυση των δειγματοληπτικών και αιφνίδιων ελέγχων σε αγροτικές εκτάσεις και δικαιούχους.

   • Καταγραφή-διασταύρωση των δηλώσεων με πραγματικά δεδομένα (Ε9, ΟΣΔΕ, δορυφορικά δεδομένα).

   • Ανεξάρτητη αρχή ελέγχου με ενισχυμένες εξουσίες.

2. Ψηφιακή διαφάνεια & εντοπισμός κινδύνων

   • Δημιουργία «κόκκινων σημείων» (red flags) σε δηλώσεις που εμφανίζουν αδικαιολόγητες αυξήσεις ή ανωμαλίες.

   • Δημόσια αναφορά των δικαιούχων επιδοτήσεων με πλήρη στοιχεία – ώστε η κοινωνία να έχει πρόσβαση και να ασκεί έλεγχο.

3. Αποτροπή πολιτικής παρέμβασης και πελατειακών σχέσεων

   • Αλλαγή διοικητικής δομής ώστε οι αρμοδιότητες να μην είναι εύκολα “διορισμένες – εξαρτημένες” από κυβερνήσεις.

   • Διαχωρισμός της διοίκησης από πολιτικές παρεμβάσεις και προστασία των «αποκαλυπτών».

4. Αποκατάσταση της ζημίας & απονομή ευθυνών

   • Ανάκτηση παρανόμως ληφθέντων ποσών.

   • Διερεύνηση ευθυνών για όσους κατηγορούνται ή εμπλέκονται – πολιτικών, διοικητικών ή ιδιωτών.

   • Χρήση των πόρων για την ενίσχυση των πραγματικών μικρών και μεσαίων παραγωγών που πλήττονται από τη διαφθορά.

5. Εκσυγχρονισμός του συστήματος επιδοτήσεων

   • Προσανατολισμός των πόρων προς καινοτομία, βιώσιμη γεωργία, μικρούς παραγωγούς — όχι απλώς ποσότητες ζωικού κεφαλαίου ή εκτάσεων.

   • Μείωση της εξάρτησης από «επιδότηση για το μέγεθος», προς «επιδότηση για την ποιότητα/αποδοτικότητα».

Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ λειτουργεί ως ξύπνημα για όλους — για την πολιτική, για τους θεσμούς, για την κοινωνία. Αν δεν ληφθούν μέτρα, δεν θα είναι απλώς ένα μεμονωμένο περιστατικό. Θα γίνει σύμβολο της παθογένειας που υπονομεύει την ανάπτυξη, τη δικαιοσύνη και την εμπιστοσύνη στη δημόσια διοίκηση. Η χώρα οφείλει να πράξει αποφασιστικά. Οι πραγματικοί αγρότες, οι φορολογούμενοι, το μέλλον της ελληνικής γεωργίας αξίζουν κάτι πολύ καλύτερο.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης**