Γεωγραφικές εκπαιδευτικές ανισότητες

 

Υπάρχει σαφής διασύνδεση μεταξύ γεωγραφικών και εκπαιδευτικών ανισοτήτων στην ελληνική κοινωνία. Η επιτυχία του μαθητή στις πανελλήνιες, έχει άμεση σύνδεση με την οικονομική ανάπτυξη της πόλης που προέρχεται. Σε περιοχές που υπάρχει χαμηλή ανάπτυξη και ανεργία, οι μαθητές έχουν μικρές πιθανότητες επιτυχίας. Συνήθως οι φοιτητές προέρχονται από εύπορες οικογένειες και όχι τόσο από τα λαϊκά στρώματα. Αυτό συμβαίνει γιατί η εκπαίδευση δεν είναι πραγματικά δωρεάν στην Ελλάδα. Η αναγκαία παρακολούθηση των φροντιστηρίων από τους μαθητές, είναι ένα επιπρόσθετο κόστος στον ήδη αδύναμο οικογενειακό προϋπολογισμό. Αν ο μαθητής δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να παρακολουθήσει φροντιστηριακά μαθήματα, είναι πολύ δύσκολή ή σχεδόν αδύνατη η επιτυχία του σε ΑΕΙ. Επιπλέον η επιτυχία του μαθητή σε σχολή Πανεπιστημίου σε άλλη πόλη από αυτή της διαμονής του, είναι δυσβάσταχτη οικονομική υποχρέωση σε πολλές λαϊκές οικογένειες που αδυνατούν να την υποστηρίξουν. Εδώ υπάρχει πεδίο για να παρέμβει το κράτος και να διορθώσει τις ανισότητες, παρέχοντας υποτροφίες σε διαμονή και διατροφή στους οικονομικά αδύνατους φοιτητές.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

Γιάννης Κεφαλάς

Σκοπός της εκπαίδευσης

 

Ποιος είναι ο σκοπός της εκπαίδευσης στο σχολείο; Το δημόσιο αγαθό της εκπαίδευσης απορροφά 5,5 δις ευρώ δημόσιου χρήματος, κάθε χρόνο για τη λειτουργία της. Πως θα κρίνουμε εάν αυτά τα ποσά είναι λίγα ή εάν διαχειρίζονται αποτελεσματικά και αποδοτικά. Υπάρχει τρόπος να ποσοτικοποιήσουμε και να μετρήσουμε τα αποτελέσματα της παρεχόμενης εκπαίδευσης; Ποιο είναι το επιθυμητό επίπεδο εκπαίδευσης που θέλουμε να έχει ένα παιδί μαθητής, μετά από 12 χρόνια εκπαίδευσης στα σχολεία; Θεωρούμε επιτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος, να έχει αποκτήσει τη γραφή και την ανάγνωση; Θεωρούμε επιτυχία την απόκτηση δεξιοτήτων και ικανοτήτων, που να του εξασφαλίζουν τα προς το ζην. Θεωρούμε επιτυχία την εισαγωγή στα ΑΕΙ; Θεωρούμε επιτυχία την ισχυρή κοινωνικοποίηση του έφηβου; Θεωρούμε επιτυχία η εκπαίδευση να παράγει περισσότερες κοινωνικές ανισότητες;

Ας ορίσουμε επιτέλους σαν κοινωνία, τι εκπαιδευτικό αποτέλεσμα επιθυμούμε να δούμε στα παιδιά μας, μετά από 12 χρόνια στα σχολεία, και τότε θα καταλάβουμε εάν τα χρήματα 5,5 δις ευρώ είναι λίγα ή πολύ λίγα για την εκπαίδευση στη χώρα.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

Γιάννης Κεφαλάς

Επιδότηση των φροντιστηρίων

 

Έχουμε αποδεχθεί πλέον σαν αναγκαία κανονικότητα, τα φροντιστήρια στο χώρο του Λυκείου. Σχεδόν το σύνολο των μαθητών των λυκείων που εισέρχονται στα πανεπιστήμια, έχει παρακολουθήσει και προετοιμάσει τα εξεταζόμενα μαθήματα στα φροντιστήρια. Προφανώς μιλάμε για ένα επιπρόσθετο και αρκετά υψηλό  κόστος για τους γονείς, που αν δεν έχουν να καταβάλουν τα δίδακτρα στα φροντιστήρια, τα παιδιά τους δεν θα έχουν τις ίδιες ευκαιρίες να πετύχουν στις εξετάσεις ή είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα επιτύχουν. 

    Οπότε δεν υπάρχει ισότητα στο χώρο της εκπαίδευσης. Προφανώς την ευθύνη την φέρνει το κράτος, γιατί τα φροντιστήρια λειτουργούν για να ικανοποιήσουν μια ανάγκη αυτή της αποτελεσματικότητας και αναλυτικότητας στην εκπαίδευση, την οποία δεν μπορεί να ικανοποιήσει το δημόσιο λύκειο. 

    Το κράτος λοιπόν είναι υποχρεωμένο να εκλείψει αυτή την ανισότητα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και να καθιερώσει μια κρατική φροντιστηριακή επιδότηση στα οικονομικά αδύνατα στρώματα, ώστε τα παιδιά τους να μπορούν να παρακολουθούν μαθήματα στα φροντιστήρια. Το αγαθό της ανώτατης εκπαίδευσης πρέπει να είναι προσιτό σε όλα τα παιδιά.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

 Γιάννης Κεφαλάς

Ομάδες συμφερόντων και πίεσης.

 

Η κυβέρνηση ασκεί τη δημοσιονομική πολιτική της χώρας. Καθορίζει και σχεδιάζει τις πηγές των εσόδων της, την κατανομή και τον προορισμό των κρατικών δαπανών, που είναι αναγκαίες για τη λειτουργία της χώρας. Υφίσταται πάντα ο περιορισμός στις δαπάνες, να μην υπερβαίνουν το επίπεδο των εσόδων, ώστε να μην υπάρχει έλλειμμα (διαφορά) στο κρατικό ταμείο.

    Όμως ο σχεδιασμός της κυβέρνησης, για την άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής της, πολύ συχνά αλλάζει αφού επηρεάζεται από παράγοντες εξωκοινοβουλευτικούς. Υπάρχουν άτομα και ομάδες ατόμων που έχουν τη δύναμη αλλά και την οργάνωση, να ασκούν πολιτική πίεση στη κυβέρνηση και να απολαμβάνουν κυβερνητικές παρεμβάσεις που τους ωφελούν. Τέτοια ειδικά συμφέροντα ενεργούν συνήθως από κοινού και  σχηματίζονται πάνω σε κάποια κοινή βάση. Τέτοιες βάσεις είναι η πηγή του εισοδήματος, το ύψος του εισοδήματος, για παράδειγμα διαφορετικές προτεραιότητες στη φορολογία έχουν οι πλούσιοι από τους φτωχούς. Κάποιες από τις κυριότερες ομάδες συμφερόντων  παρουσιάζονται παρακάτω.

    Εργαζόμενοι με κοινή βάση το κλάδο απασχόλησης έχουν πολλές φορές την ικανότητα να πιέσουν, όπως για παράδειγμα τα αγροτικά σωματεία να ασκήσουν πίεση για προστασία των αγροτικών προϊόντων από τον ξένο ανταγωνισμό .

    Ο παράγοντας της περιοχής, επίσης θα μπορούσε ένα ενώσει ανθρώπους, όπως οι νησιώτες κάτοικοι οι οποίοι ενδιαφέρονται για περισσότερα κρατικά κονδύλια στη προώθηση του τουρισμού, ενώ οι κάτοικοι αγροτικών περιοχών για κρατικά κονδύλια στη γεωργία.

    Το δημογραφικά χαρακτηριστικά ατόμων, όπως οι ηλικιωμένοι, εάν συσπειρωθούν θα μπορέσουν να πιέσουν για περισσότερα κρατικά κονδύλια στην υγειονομική περίθαλψη, ενώ μια άλλη δημογραφική κατηγορία, όπως οι νέοι θα ήθελαν κρατικές δαπάνες για αγορά κατοικίας.

    Επίσης μεγάλη πίεση στη δημοσιονομική πολιτική ασκούν οι παραγωγοί, οι οποίοι καταφέρνουν να συνασπίζονται, να δρουν συλλογικά, με σκοπό να περιορίσουν την παραγωγή και να ανεβάσουν τις τιμές πώλησης των προϊόντων τους. Έτσι η ευημερία των πολιτών μειώνεται και επηρεάζεται η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης, γιατί θα πρέπει να διαθέσει κεφάλαια για να αντιμετωπίσει αυτές τις αναποτελεσματικότητες της αγοράς.

    Ακόμα ένας σημαντικός παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει τη δημοσιονομική πολιτική της κυβέρνησης, είναι τα δικαστήρια. Με τις αποφάσεις τους ενδέχεται να δημιουργήσουν επιπρόσθετο δημοσιονομικό βάρος στην κυβέρνηση, όπως για παράδειγμα, δικαιώνουν το αίτημα για καταβολή των δώρων των εορτών στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.

    Τέλος τα social media ενδέχεται να ασκήσουν μια μικρή, όχι σημαντική επιρροή στις οικονομικές αποφάσεις της κυβέρνησης.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

 Γιάννης Κεφαλάς

Κρατική παρέμβαση στη ρύπανση

 

Ποια είναι η αποτελεσματική παρέμβαση του κράτους ώστε να οδηγήσει μια βιομηχανία ρυπαντή σε μείωση της ρύπανσης. Το κράτος μπορεί να παρέμβει με αρκετούς τρόπους ώστε να έχουμε μια αποτελεσματική λύση. Ποια όμως θεωρείται αποτελεσματική λύση. Είναι η επιλογή όπου η βιομηχανία θα μειώσει τη ρύπανση αλλά ταυτόχρονα θα συνεχίσει να παράγει αποτελεσματικά.

Μια πρώτη επιλογή κρατικής παρέμβασης είναι να επιβληθεί φόρος στην οικονομική Μονάδα που ρυπαίνει και μειώνει την ευημερία σε άλλα άτομα ή ομάδες ατόμων. Ποιο θα είναι το αποτελεσματικό ύψος του φόρου και πως θα επιβληθεί. Θεωρητικά ένας υψηλός φόρος είναι καλύτερος γιατί το κράτος έχει περισσότερα έσοδα. Όμως δεν είναι πάντα έτσι. Ένας φόρος αποτελεί επιπρόσθετο κόστος στη παραγωγή του αγαθού για την οικονομική μονάδα. Οπότε η επιβολή τού φόρου θα φέρει μειώσει στο περιθώριο κέρδους. Τότε πιθανόν η Οικονομική Μονάδα να μετακυλήσει το ύψος του φόρου στην τιμή του αγαθού, όσο βέβαια της επιτρέπει ο ανταγωνισμός. Εάν πάλι το ύψος του φόρου είναι χαμηλό τότε πιθανόν να συμφέρει τη Μονάδα να πληρώνει το φόρο, από το να χρησιμοποιήσει ακριβή αντιρρυπαντική τεχνολογία για τη μείωση της ρύπανσης.

Επίσης ένας ακόμα τρόπος κρατικής παρέμβασης για τη μείωση της ρύπανσης είναι η επιδότηση. Το κράτος συμφωνεί με την Οικονομική Μονάδα να την επιδοτήσει για να μειώσει τη ποσότητα παραγωγής της. Με αυτό το τρόπο θα μειωθεί η ρύπανση αφού παράγει λιγότερες μονάδες. Παράδειγμα, εάν μια μονάδα παράγει 100 τεμάχια προϊόντος και μειώσει την παραγωγή στα 80 τεμάχια προϊόντος, τότε το κράτος θα αγοράσει (επιδότηση) τα 20 τεμάχια προϊόντος που θα παρήγαγε η μονάδα. Η μονάδα ενώ θα έχει μείωση παραγωγής, δεν θα έχει οικονομικές απώλειες αλλά και το περιβάλλον θα απαλλαχθεί από περίσσεια ρύπανση.

Επίσης, αποτελεσματική παρέμβαση είναι η επιβολή τέλους στις εκπομπές ρύπων.  Υποθέτουμε ότι μια Οικονομική Μονάδα δημιουργεί 90 μονάδες ρύπανσης. Έστω η κυβέρνηση έχει ορίσει επιθυμητό όριο τις 50 μονάδες ρύπανσης. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να σταματήσει η παραγωγή των 40 επιπλέον μονάδων ή αλλιώς θα επιβληθεί τέλος για τις 40 μονάδες. Το ύψος του τέλους θα πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να καταστεί ασύμφορη η παραγωγή των 40 μονάδων για την επιχείρηση.

Σε κάθε περίπτωση, η οικονομική μονάδα που θα μειώσει τις εκπομπές ρύπων, σίγουρα θα επιφορτιστεί ένα επιπλέον κόστος που μπορεί να προέρχεται από τη μείωση της παραγωγής, από τη χρήση λιγότερων ρυπογόνων εισροών ή την εγκατάσταση νέας αντιρρυπαντικής τεχνολογίας.

 Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

 Γιάννης Κεφαλάς

 

 Το 2015 οι πολίτες πίστευαν ότι το κράτος, εμπλέκεται πολύ στην οικονομία και δεν αφήνει τον ιδιωτικό τομέα να δουλεύει ελεύθερα στην αγορά. Σήμερα μετά από 6 χρόνια φιλελεύθερης διακυβέρνησης, πάνω από το 60% των πολιτών πιστεύουν ότι το κράτος δεν επεμβαίνει αρκετά στην οικονομία και αφήνει τον ιδιωτικό  τομέα ελεύθερο να κάνει ότι θέλει. Όμως σε μια μικρή αγορά όπως η ελληνική   με έλλειψη σοβαρού ανταγωνισμού, αυτό είναι άσχημο για το επίπεδο των τιμών.

 Γιατί κολλάνε οι μεταρρυθμίσεις στο δημόσιο. Γιατί κάποιες μικρές αλλά πολύ καλά οργανωμένες ομάδες δημόσιων λειτουργών θίγονται, αντιδρούν και έχουν δύναμη. Καμία αλλαγή δεν προχωράει, εκτός εάν την απαιτήσει ξεκάθαρα οι κοινωνία και πει ως εδώ, αυτό θα αλλάξει.

 Στην ελληνική αγορά εργασίας, υπάρχει περιορισμένη ζήτηση για εξειδικευμένο προσωπικό, με υψηλές δεξιότητες και σπουδές. Υπάρχει όμως προσφορά, εργασίας κυρίως νέων επιστημόνων που επιθυμούν να εργαστούν στη χώρα τους, όμως αυτή η αναντιστοιχία προσφοράς και ζήτησης υψηλών προσόντων δυναμικού, οδηγεί τους νέους σε μετανάστευση προς το εξωτερικό. Ζήτηση όμως υπάρχει στην αγορά εργασίας σε θέσεις απασχόλησης που χαρακτηρίζονται ως κακοπληρωμένες, επισφαλείς και με δύσκολες συνθήκες εργασίας. Αυτές συνήθως οι θέσεις στην αγορά εργασίας απασχολούνται από μετανάστες από τρίτες χώρες.

“ο ρυπαίνων πληρώνει”

 Ο ατμοσφαιρικός αέρας είναι ένα δημόσιο αγαθό, το οποίο παρέχεται δωρεάν και όλοι το καταναλώνουμε με ίσους όρους. Εξάλλου πως θα μπορούσε να μην είναι δωρεάν, αφού είναι αδύνατον να αποκλείσεις κάποιον από την κατανάλωση του.

Όμως στη ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα δεν συμβάλουμε όλοι το ίδιο και με ίσους όρους. Κάποια άτομα ρυπαίνουν πολύ περισσότερο την ατμόσφαιρα, ενώ κάποια άλλα λιγότερο. Εγώ για παράδειγμα κινώ το αυτοκίνητο μου ελάχιστες φορές το μήνα, ενώ κάποιος άλλος μπορεί να κινεί το αυτοκίνητο του 20 φορές περισσότερες από εμένα. Αυτός ρυπαίνει περισσότερο τον αέρα και αναγκάζει εμένα να καταναλώνω μολυσμένο αέρα, κάτι το οποίο μειώνει την ευημερία μου γιατί βλάπτει την υγεία μου. 

Κάποιοι οικονομολόγοι λοιπόν, σκέφτηκαν να υπάρχει ένα σύστημα εμπορεύσιμων αδειών καυσίμων. Αυτό θα είχε σαν σκοπό, αφενός μεν να ασκήσει πίεση στα άτομα να μειώσουν τις περιττές μετακινήσεις και την ρύπανση της ατμόσφαιρας αφετέρου δε να υπάρχει κάποια ανταμοιβή για τα άτομα που δεν ρυπαίνουν τον αέρα αλλά δέχονται αυτή την αρνητική εξωτερικότητα των υπολοίπων που ρυπαίνουν.

Το κράτος θα αποφάσιζε ποσά λίτρα  βενζίνης θα καταναλώνονται ετησίως στη χώρα και θα μοίραζε δικαιώματα κατανάλωσης (κουπόνια ) ή αλλιώς ίσα δικαιώματα ρύπανσης. Εάν για παράδειγμα υπολόγιζε, ότι το έτος οι Έλληνες θα αγόραζαν  ένα δισεκατομμύριο λίτρα βενζίνης τότε για να  μειώσει την κατανάλωση θα έκδιδε εμπορεύσιμες άδειες αξίας 950 εκατομμύρια λίτρα βενζίνης. Αυτές λοιπόν τις άδειες θα τις μοίραζε αρχικά ισόποσα σε όλους τους ενήλικες πολίτες. Έστω κάθε πολίτης έχει στη διάθεση του 2000 λίτρα βενζίνης σε κουπόνια για χρήση το έτος. Εάν καταναλώσει μόνο τα 1000 λίτρα τότε του περισσεύουν 1000 λίτρα βενζίνης σε κουπόνια. Εδώ λοιπόν λειτουργεί μια αγορά εμπορεύσιμων αδειών (κουπόνια)  βενζίνης, όπου θα μπορούσε ο πολίτης να πουλήσει τα περίσσεια 1000 κουπόνια βενζίνης σε κάποια συμφωνημένη τιμή σε έναν άλλο πολίτη, ο οποίος θα είχε καταναλώσει τα δικαιούμενα 2000 λίτρα βενζίνης και θα χρειαζόταν ακόμα περισσότερα λίτρα βενζίνης.

Το παραπάνω σύστημα έχει σκοπό μια αρχική κατανομή ίσης ρύπανσης για όλους τους πολίτες. Εάν κάποιος πολίτης ρυπαίνει περισσότερο την ατμόσφαιρα θα πληρώνει για τα έξτρα κουπόνια βενζίνης που θα αποκτά, ενώ κάποιος που ρυπαίνει λιγότερο, θα αμείβεται για τα περίσσεια κουπόνια βενζίνης που δεν κατανάλωσε, η αμοιβή θα είναι η αποζημίωση της κακής ποιότητας αέρα που αναπνέει.

Έτσι λοιπόν θα πληρώνουμε, όχι για τον αέρα που αναπνέουμε αλλά για τον αέρα που ρυπαίνουμε.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

 Γιάννης Κεφαλάς

Ακριβές επικοινωνίες

 Οι υπηρεσίες τηλεπικοινωνίας στην Ελλάδα, είναι από τις ακριβότερες στην ΕΕ. Υπάρχουν 24 ευρωπαϊκές χώρες που παρέχουν φθηνότερες τηλεπικοινωνίες από τη χώρα μας. Κρατάνε υψηλές τις τιμές στις επικοινωνίες, το μικρό μέγεθος της αγοράς, τα προβλήματα μονοπωλιακότητας, η έλλειψη ανταγωνισμού, αφού υπάρχουν δυο με τρείς εταιρίες, το μεγάλο βάρος των φόρων που επιβάλλεται από το κράτος. Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή πάροχος που το δημόσιο να έχει τον έλεγχο. Η πλήρης ιδιωτικοποίηση της αγοράς των τηλεπικοινωνιών έφερε εκσυγχρονισμό αλλά ακριβότερες επικοινωνίες.

Αρνητική εξωτερικότητα

 

Είναι γεγονός ότι πάρκα, δημόσιοι αθλητικοί χώροι, δημόσια κτήρια, παιδικές χαρές, δημόσια μέσα μεταφοράς, το περιβάλλον, τα ποτάμια, οι λίμνες, οι θάλασσες, ακόμα και ο αέρας που αναπνέουμε, ρυπαίνονται, βανδαλίζονται , καταστρέφονται, καταναλώνονται αναποτελεσματικά σε μεγάλες ποσότητες, γενικά γίνεται κακή χρήση τους. Αυτό πιθανόν να συμβαίνει γιατί όλοι οι παραπάνω πόροι είναι κοινό κτήμα όλων, δεν ανήκουν σε κάποιον, η χρήση τους είναι δωρεάν ή σχεδόν δωρεάν και έτσι κανένας δεν έχει κίνητρο να κάνει οικονομία στη χρήση τους ή να κάνει λελογισμένη χρήση ή να μην προκαλεί ζημιά και καταστροφή.

Όταν ένα άτομο ή ομάδα ατόμων  με τις ενέργειες τους μειώνουν  την ευημερία κάποιου άλλου ατόμου ή ομάδας ατόμων τότε μιλάμε για μια αρνητική εξωτερικότητα. Όλα τα παραπάνω παραδείγματα είναι αποτελέσματα αρνητικής εξωτερικότητας. Φανταστείτε ένα  ποτάμι που δεν ανήκει σε κανέναν και ένα εργοστάσιο να ρίχνει τα απόβλητα του στο ποτάμι. Αυτή η ρύπανση δημιουργεί αρνητική εξωτερικότητα σε όσα άτομα κάνουν χρήση του νερού του ποταμού. Επίσης ακόμα και ένα άτομο που καπνίζει τσιγάρο σε ένα κλειστό χώρο μειώνει την ευημερία των υπολοίπων ατόμων που αναπνέουν τον καπνό του.

Κάθε περίπτωση αρνητικής  εξωτερικότητας θα μπορεί  να περιοριστεί ή να εξαλειφθεί, εάν έχουν οριστεί ιδιοκτησιακά δικαιώματα. Δηλαδή να υπάρχει ιδιοκτήτης σε κάθε πόρο, ώστε να μην ανήκει σε όλους. Τότε αυτός που δημιουργεί την αρνητική εξωτερικότατα σε βάρος των υπολοίπων, θα πρέπει να καταβάλει κάποιο τίμημα στον ιδιοκτήτη του πόρου που βλάπτει με τις ενέργειες του. Έτσι μόνο θα περιόριζε τις αρνητικές του ενέργειες. Φανταστείτε τον κύριο που κάπνιζε σε κλειστό χώρο, εάν έπρεπε να καταβάλει κάποιο χρηματικό ποσό για τη ζημιά που προκαλούσε με τον καπνό του, τότε θα σταματούσε το κάπνισμα γιατί το προσωπικό κόστος θα υπερβαίνει το προσωπικό όφελος της ικανοποίησης του τσιγάρου. Επίσης το ποτάμι ή η παιδική χαρά ή οι λίμνες, αν είχαν ιδιοκτησιακό καθεστώς και δεν ανήκαν σε όλους, δηλαδή σε κανένα, τότε καμία ρύπανση, καταστροφή ή  βανδαλισμός δεν θα είχε συμβεί. 

Υπάρχει η λανθασμένη ιδεολογία ότι κάθε δημόσιος πόρος ανήκει σε όλους ή μάλλον σε κανέναν και μπορούμε να τον μειώνουμε ανεξέλεγκτα, γιατί με κάποιο τρόπο το κράτος θα τον αναπληρώσει και μάλιστα δεν μπορούμε να καταλάβουμε, ότι το κόστος καταβάλλεται από εμάς μέσω της φορολογίας.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

 Γιάννης Κεφαλάς

Θέλουμε «μεγάλο» ή «μικρό» κράτος

 

Οι σύγχρονες πολιτικές ιδεολογίες και απόψεις για το κράτος, τον τρόπο διακυβέρνησης και λειτουργίας της οικονομίας, στηρίζονται στη σχέση κράτους – ατόμου.

Θέλουμε «μεγάλο» ή μικρό κράτος, θέλουμε το κράτος να επεμβαίνει και να καθοδηγεί κάθε πτυχή της ζωής του ατόμου;

Η μια άποψη, υποστηρίζει ότι το κράτος είναι η καρδιά της κοινωνίας και η κοινωνία είναι πάνω από το άτομο. Κάθε άτομο έχει ως σκοπό να προσφέρει τις υπηρεσίες του στη κοινωνία. Η κοινωνία θέτει στόχους τους οποίους επιλέγει το κράτος. Το άτομο υπηρετεί το κοινό συμφέρον πάνω από το προσωπικό. Οι σοσιαλδημοκράτες, έτσι αποκαλούμε αυτούς που πιστεύουν την εκτεταμένη και ουσιαστική κρατική παρέμβαση στην οικονομία και στη κοινωνία. Επίσης πιστεύουν ότι το συμφέρον της ομάδας έχει προτεραιότητα των επιθυμιών του ατόμου.

Η άλλη άποψη που υπάρχει, πιστεύει ότι το άτομο βρίσκεται στο επίκεντρο και το κράτος υπάρχει για να εξυπηρετεί τους στόχους και το καλό των ατόμων. Όμως για να μπορεί το κράτος να διασφαλίζει το καλό των ατόμων, θα πρέπει να διαθέτει την καταναγκαστική εξουσία. Ο ρόλος του κράτους έγκειται στην προστασία του ατόμου από τη βία, την αδικία, την καταπίεση. Επίσης το κράτος θα πρέπει να αναλαμβάνει την παραγωγή και προσφορά κάποιων δημόσιων αγαθών, που κανένας ιδιώτης δεν θα αναλάμβανε την παραγωγή τους λόγω του περιορισμένου όφελος. Οι φιλελεύθεροι, αυτοί που πιστεύουν σε ένα μικρό κράτος με περιορισμένο οικονομικό ρόλο, υποστηρίζουν ότι το άτομο γνωρίζει καλύτερα απότο κράτος το ιδιωτικό του συμφέρον και πως να το αποκτήσει.      

Τελικά πόσο ενεργό ρόλο πρέπει να έχει το κράτος. Είναι επιθυμητή η κρατική δράση ή όχι; Η εκτεταμένη κρατική παρέμβαση εξυπηρετεί τους αδύναμους και ευάλωτους; Η ιδιωτική πρωτοβουλία θα πρέπει να ελέγχεται όταν ξεπερνά τα όρια της ελευθερίας και ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

 Γιάννης Κεφαλάς

Παθογένειες στον αγροτικό Τομέα

 

Στην ελληνική γη απασχολούνται περίπου 500 χιλιάδες άνθρωποι, οι οποίοι συμβάλουν στην παραγωγή των αγροτικών προϊόντων. Το μεγαλύτερο ποσοστό των αγροτικών προϊόντων, περίπου το 80%, κατευθύνεται στην εσωτερική αγορά για να καλύψει την εγχώρια ζήτηση. Το υπόλοιπο κατευθύνεται σε εξαγωγές. Είναι πολύ σημαντικό ότι οι εξαγωγές της αγροτικής οικονομίας είναι περισσότερες από τις αντίστοιχες εισαγωγές αγροτικών προϊόντων. Αυτή η ζήτηση των ελληνικών αγροτικών προϊόντων στο εξωτερικό, δείχνει την καλή ποιότητα και φήμη τους.

Όμως ο αγροτικός κλάδος ταλαιπωρείται από χρόνιες παθογένειες, οι οποίες δύναται να περιορίσουν την παραγωγή και να δημιουργήσουν επισιτιστική κρίση.

Η πλειοψηφία των απασχολούμενων αγροτών είναι μεγάλοι σε ηλικία. Αυτό σημαίνει ότι τα επόμενα χρόνια, μεγάλο ποσοστό του εργατικού δυναμικού θα συνταξιοδοτηθεί και θα αφήσει ένα μεγάλο κενό στη παραγωγή. Όμως η προσέλκυση νέων ανθρώπων στον αγροτικό τομέα είναι δύσκολο εγχείρημα. Το χαμηλό εισόδημα του αγρότη, η αβεβαιότητα στις καλλιέργειες, οι δύσκολες συνθήκες εργασίας είναι μερικοί από τους λόγους που δεν καθιστούν ελκυστικό το επάγγελμα του αγρότη.

Η ελληνική αγροτική γη είναι κατακερματισμένη σε μικρές αγροτικές μονάδες. Αυτό οφείλεται κυρίως στη μορφολογία της χώρας (ορεινή) και στο μοντέλο της οικογενειακής αγροτικής εκμετάλλευσης.

Το μοντέλο παραγωγής στηρίζεται στην πρακτική εμπειρία του αγροτικού δυναμικού. Σχεδόν κανένας αγρότης δεν έχει παρακολουθήσει κάποιο είδος τεχνικής ή θεωρητικής εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης. Αυτό έχει σαν επακόλουθο, οι αγρότες να μην μπορούν να ακολουθήσουν τις τεχνολογικές εξελίξεις και να τις εφαρμόσουν στη παραγωγή.

Το κόστος παραγωγής αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια. Τα λιπάσματα, η ενέργεια, οι ζωοτροφές και το καύσιμο, επιβαρύνουν το ήδη ελάχιστο εισόδημα του Έλληνα αγρότη κα τον αναγκάζουν να μετακυλήσει μέρος του κόστους στις τιμές των αγροτικών προϊόντων.

Τέλος, η κλιματική αλλαγή της οποίας κύριο γνώρισμα είναι η μείωση των βροχοπτώσεων, οι παρατεταμένοι καύσωνες, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, θα δημιουργήσουν προβλήματα στη χρήση των υδατικών πόρων και θα μειώσουν την αγροτική παραγωγή.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

 Γιάννης Κεφαλάς