“ο ρυπαίνων πληρώνει”

 Ο ατμοσφαιρικός αέρας είναι ένα δημόσιο αγαθό, το οποίο παρέχεται δωρεάν και όλοι το καταναλώνουμε με ίσους όρους. Εξάλλου πως θα μπορούσε να μην είναι δωρεάν, αφού είναι αδύνατον να αποκλείσεις κάποιον από την κατανάλωση του.

Όμως στη ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα δεν συμβάλουμε όλοι το ίδιο και με ίσους όρους. Κάποια άτομα ρυπαίνουν πολύ περισσότερο την ατμόσφαιρα, ενώ κάποια άλλα λιγότερο. Εγώ για παράδειγμα κινώ το αυτοκίνητο μου ελάχιστες φορές το μήνα, ενώ κάποιος άλλος μπορεί να κινεί το αυτοκίνητο του 20 φορές περισσότερες από εμένα. Αυτός ρυπαίνει περισσότερο τον αέρα και αναγκάζει εμένα να καταναλώνω μολυσμένο αέρα, κάτι το οποίο μειώνει την ευημερία μου γιατί βλάπτει την υγεία μου. 

Κάποιοι οικονομολόγοι λοιπόν, σκέφτηκαν να υπάρχει ένα σύστημα εμπορεύσιμων αδειών καυσίμων. Αυτό θα είχε σαν σκοπό, αφενός μεν να ασκήσει πίεση στα άτομα να μειώσουν τις περιττές μετακινήσεις και την ρύπανση της ατμόσφαιρας αφετέρου δε να υπάρχει κάποια ανταμοιβή για τα άτομα που δεν ρυπαίνουν τον αέρα αλλά δέχονται αυτή την αρνητική εξωτερικότητα των υπολοίπων που ρυπαίνουν.

Το κράτος θα αποφάσιζε ποσά λίτρα  βενζίνης θα καταναλώνονται ετησίως στη χώρα και θα μοίραζε δικαιώματα κατανάλωσης (κουπόνια ) ή αλλιώς ίσα δικαιώματα ρύπανσης. Εάν για παράδειγμα υπολόγιζε, ότι το έτος οι Έλληνες θα αγόραζαν  ένα δισεκατομμύριο λίτρα βενζίνης τότε για να  μειώσει την κατανάλωση θα έκδιδε εμπορεύσιμες άδειες αξίας 950 εκατομμύρια λίτρα βενζίνης. Αυτές λοιπόν τις άδειες θα τις μοίραζε αρχικά ισόποσα σε όλους τους ενήλικες πολίτες. Έστω κάθε πολίτης έχει στη διάθεση του 2000 λίτρα βενζίνης σε κουπόνια για χρήση το έτος. Εάν καταναλώσει μόνο τα 1000 λίτρα τότε του περισσεύουν 1000 λίτρα βενζίνης σε κουπόνια. Εδώ λοιπόν λειτουργεί μια αγορά εμπορεύσιμων αδειών (κουπόνια)  βενζίνης, όπου θα μπορούσε ο πολίτης να πουλήσει τα περίσσεια 1000 κουπόνια βενζίνης σε κάποια συμφωνημένη τιμή σε έναν άλλο πολίτη, ο οποίος θα είχε καταναλώσει τα δικαιούμενα 2000 λίτρα βενζίνης και θα χρειαζόταν ακόμα περισσότερα λίτρα βενζίνης.

Το παραπάνω σύστημα έχει σκοπό μια αρχική κατανομή ίσης ρύπανσης για όλους τους πολίτες. Εάν κάποιος πολίτης ρυπαίνει περισσότερο την ατμόσφαιρα θα πληρώνει για τα έξτρα κουπόνια βενζίνης που θα αποκτά, ενώ κάποιος που ρυπαίνει λιγότερο, θα αμείβεται για τα περίσσεια κουπόνια βενζίνης που δεν κατανάλωσε, η αμοιβή θα είναι η αποζημίωση της κακής ποιότητας αέρα που αναπνέει.

Έτσι λοιπόν θα πληρώνουμε, όχι για τον αέρα που αναπνέουμε αλλά για τον αέρα που ρυπαίνουμε.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

 Γιάννης Κεφαλάς