Το Ταμείο Ανάκαμψης ως κρίσιμη ευκαιρία για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας

 Η χώρα μας διαθέτει ίσως την τελευταία ουσιαστική ευκαιρία να επιταχύνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της και να ενισχύσει την ψηφιακή οικονομία, μέσω της αποτελεσματικής αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, υπό το βάρος των μνημονίων και των αναγκαστικών περικοπών στις δημόσιες δαπάνες, οδήγησαν σε σημαντική υστέρηση των επενδύσεων στους τομείς της τεχνολογίας και της καινοτομίας.
Εάν η χώρα δεν κατορθώσει να απορροφήσει και να κατευθύνει ορθά τους διαθέσιμους πόρους προς τους στρατηγικούς κλάδους της ψηφιακής οικονομίας, υπάρχει ο κίνδυνος η παραγωγική της βάση να παραμείνει στάσιμη, διευρύνοντας περαιτέρω το αναπτυξιακό χάσμα που τη χωρίζει από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.

Γιάννης Κεφαλάς 

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Ενσωμάτωση μεταναστών: αφομοίωση ή αλληλεπίδραση;

 Η ενσωμάτωση των μεταναστών αποτελεί ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα των σύγχρονων κοινωνιών. Όμως, τι ακριβώς σημαίνει “ενσωμάτωση”; Θέλουμε οι μετανάστες να υιοθετήσουν πλήρως τα στοιχεία της δικής μας κουλτούρας, να αφομοιωθούν και να πάψει να υπάρχει η διαφορετικότητα; Ή μήπως επιθυμούμε μια πιο ανοιχτή κοινωνία, που θα προσαρμοστεί και η ίδια σε ορισμένα σημεία, ώστε να γίνει πιο φιλική και κατανοητή προς τους νεοεισερχόμενους;

Οι δύο αυτοί δρόμοι είναι διαφορετικοί, αλλά και οι δύο προϋποθέτουν απόφαση και βούληση. Η αφομοίωση οδηγεί σε ομοιομορφία, ίσως με τίμημα την απώλεια της πολιτισμικής ποικιλίας. Αντίθετα, η αλληλεπίδραση και ο αμοιβαίος σεβασμός μεταξύ πολιτισμών μπορούν να δημιουργήσουν μια κοινωνία πιο ζωντανή, πιο πλούσια σε εμπειρίες και αξίες.

Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορούμε να περιμένουμε από τους μετανάστες να επιλέξουν μόνοι τους το πώς θα ενταχθούν. Εμείς, ως κοινωνία υποδοχής, οφείλουμε να καθορίσουμε το πλαίσιο, τις ευκαιρίες και τις αξίες που θα τους προσφέρουμε. Η ενσωμάτωση δεν είναι μονόδρομος· είναι μια διαδικασία αμοιβαίας προσαρμογής και σεβασμού, μέσα από την οποία όλοι μπορούμε να βγούμε πιο ώριμοι και πιο ανθρώπινοι.

 Γιάννης Κεφαλάς 

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Η διαφθορά και η έλλειψη αξιοκρατίας ως βασικοί παράγοντες της μετανάστευσης των νέων Ελλήνων εργαζόμενων

 Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, η Ελλάδα βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα από τα σοβαρότερα κοινωνικά φαινόμενα των τελευταίων δεκαετιών: τη μαζική μετανάστευση νέων και καταρτισμένων επιστημόνων προς το εξωτερικό, το γνωστό «brain drain». Ανάμεσα στους κύριους παράγοντες που συνέβαλαν σε αυτήν τη διαρροή ανθρώπινου δυναμικού συγκαταλέγονται η εκτεταμένη διαφθορά και η έλλειψη αξιοκρατίας.

Η διαφθορά, που διαβρώνει τη δημόσια διοίκηση και την κοινωνική εμπιστοσύνη, σε συνδυασμό με ένα σύστημα που συχνά ευνοεί τις πελατειακές σχέσεις αντί της αξιοκρατίας, δημιούργησε ένα περιβάλλον απογοήτευσης για τη νέα γενιά. Οι νέοι επιστήμονες, αντί να ανταμείβονται για τις ικανότητες και την προσπάθειά τους, βρέθηκαν αντιμέτωποι με ένα σύστημα που συχνά υπονομεύει την πρόοδο και την καινοτομία.

Για να αναστραφεί αυτό το φαινόμενο και να επιστρέψουν οι νέοι Έλληνες επιστήμονες στη χώρα τους, είναι αναγκαία μια ριζική αλλαγή νοοτροπίας και πρακτικών. Η εμπέδωση της αξιοκρατίας, η ενίσχυση της διαφάνειας και η δημιουργία συνθηκών που θα επιβραβεύουν τη γνώση και την αριστεία αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την αναγέννηση της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.

Μόνο μέσα από μια ειλικρινή δέσμευση προς τις αξίες της δικαιοσύνης, της αξιοκρατίας και της ηθικής διακυβέρνησης μπορεί η Ελλάδα να ανακτήσει το ανθρώπινο κεφάλαιο που έχασε και να οικοδομήσει ένα μέλλον βασισμένο στη γνώση, την αξιοπιστία και την ελπίδα.

 Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Ισχυρός Πρωτογενής και δευτερογενής Τομέας

 

Ικανοποιητικές και βιώσιμες αναπτυξιακές επιδόσεις για την ελληνική οικονομία δεν μπορούν να επιτευχθούν χωρίς την ύπαρξη ενός ισχυρού και σύγχρονου βιομηχανικού τομέα. Δυστυχώς, η χώρα μας υστερεί διαχρονικά σε αυτόν τον τομέα, γεγονός που περιορίζει την παραγωγική της βάση και, κατ’ επέκταση, τη δυνατότητα δημιουργίας σταθερής και διατηρήσιμης ανάπτυξης.

Η οικονομική πρόοδος προϋποθέτει ουσιαστικές επενδύσεις σε αποδοτικά έργα υποδομής, στη βιομηχανική παραγωγή, καθώς και στη ψηφιοποίηση της οικονομίας και της δημόσιας διοίκησης. Οι επενδύσεις αυτές μπορούν να αυξήσουν την παραγωγικότητα, να μειώσουν το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων και να ενισχύσουν τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της χώρας.

Όλα αυτά θα πρέπει να στοχεύουν στη διεύρυνση του εξαγωγικού εμπορίου, καθώς καμία οικονομία δεν μπορεί να αναπτυχθεί διατηρήσιμα χωρίς να παράγει και να εξάγει προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Χωρίς έναν ισχυρό πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, καθώς και δυναμικές εξαγωγές, δεν είναι δυνατόν να επιτευχθούν μακροχρόνιοι και υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης. Μόνο μέσα από την ενίσχυση της παραγωγικής βάσης και την αξιοποίηση της τεχνολογίας και της καινοτομίας μπορεί η Ελλάδα να εξασφαλίσει μια σταθερή, ανταγωνιστική και βιώσιμη οικονομία για το μέλλον.

 Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Το πρότυπο της ελεύθερης οικονομίας

 

Το πρότυπο της ελεύθερης οικονομίας, το οποίο προϋποθέτει τον περιορισμό της κρατικής παρέμβασης και την απρόσκοπτη λειτουργία των μηχανισμών της αγοράς, παρουσιάζει σημαντικές δυσκολίες εφαρμογής στην ελληνική πραγματικότητα. Η ελληνική οικονομία χαρακτηρίζεται από μικρό μέγεθος και έντονη συγκέντρωση οικονομικής δραστηριότητας σε λίγους επιχειρηματικούς ομίλους, γεγονός που προσδίδει στη δομή της ολιγοπωλιακά χαρακτηριστικά. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο ανταγωνισμός παραμένει περιορισμένος, ενώ οι τιμές συχνά διαμορφώνονται ή επηρεάζονται από ένα στενό σύνολο επιχειρήσεων. Ως αποτέλεσμα, οι βασικές αρχές της ελεύθερης οικονομίας, όπως η αυτόνομη ρύθμιση της αγοράς μέσω προσφοράς και ζήτησης, δεν μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά, περιορίζοντας έτσι τη δυνατότητα δημιουργίας ενός πραγματικά ανταγωνιστικού οικονομικού περιβάλλοντος.

 Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Η καλλιέργεια σόγιας δεν είναι απλώς μια νέα αγροτική επιλογή

 

Η σόγια δεν είναι απλώς ένα ακόμα αγροτικό προϊόν — είναι μια παγκόσμια δύναμη στη διατροφή και την οικονομία. Με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και λάδι, αποτελεί βασική πηγή φυτικής πρωτεΐνης για τον άνθρωπο και τη ζωική παραγωγή. Από το γάλα σόγιας και το τόφου, μέχρι το σογιάλευρο για τις ζωοτροφές, οι χρήσεις της είναι πολυάριθμες και πολύτιμες.

Σήμερα, η Κίνα είναι μακράν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας σόγιας στον κόσμο, απορροφώντας πάνω από το 60% της παγκόσμιας παραγωγής. Κάθε χρόνο εισάγει περισσότερους από 90 εκατομμύρια τόνους, κυρίως από τη Βραζιλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αργεντινή. Οι τεράστιες ανάγκες της σε σόγια, λόγω της εκρηκτικής ανάπτυξης της κτηνοτροφίας της, έχουν μετατρέψει τη σόγια σε ένα από τα πιο στρατηγικά αγροτικά προϊόντα του πλανήτη.

Αυτή η παγκόσμια δυναμική ανοίγει μια μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα. Η χώρα μας διαθέτει κατάλληλες συνθήκες εδάφους και κλίματος, ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα, για την καλλιέργεια σόγιας. Παράλληλα, η αυξανόμενη ανάγκη για εγχώριες ζωοτροφές και η στροφή προς βιώσιμες καλλιέργειες δημιουργούν το τέλειο έδαφος για να αναπτυχθεί αυτός ο τομέας.

Με τη στήριξη του κράτους, μέσα από επιδοτήσεις, αγροτική εκπαίδευση και ενίσχυση της τοπικής μεταποίησης, η σόγια μπορεί να μετατραπεί σε στρατηγική καλλιέργεια για τη χώρα. Μπορεί να μειώσει την εξάρτηση από τις εισαγωγές σογιαλεύρου, να ενισχύσει το εισόδημα των αγροτών και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας στην αγροδιατροφική βιομηχανία.

Η καλλιέργεια σόγιας δεν είναι απλώς μια νέα αγροτική επιλογή — είναι ένα στοίχημα ανάπτυξης και αυτάρκειας. Αν αξιοποιηθεί σωστά, μπορεί να γίνει σύμβολο μιας πιο πράσινης, πιο κερδοφόρας και πιο βιώσιμης ελληνικής γεωργίας.

Ίσως ήρθε η στιγμή να δούμε τη σόγια όχι ως “εξωτικό” προϊόν, αλλά ως ευκαιρία για το μέλλον της ελληνικής αγροτικής οικονομίας.

 Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

 

Δημόσια Προβλήματα και Πολιτική αντζέτα

Οι σύγχρονες κοινωνίες βρίσκονται συνεχώς αντιμέτωπες με μια ποικιλία δημοσίων προβλημάτων: ζητήματα που εμφανίζονται και εξαπλώνονται, παλιά προβλήματα που επανέρχονται στο προσκήνιο, αλλά και νέα που δημιουργούν αναταράξεις στη δημόσια σφαίρα. Άλλα γίνονται αντικείμενο έντονης δημοσιότητας, ασκώντας πίεση στις δημόσιες αρχές να δράσουν, ενώ ορισμένα παραμένουν αόρατα ή αφορούν μόνο συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες. Οι λόγοι για αυτή την ποικιλομορφία σχετίζονται με τον τρόπο ανάδυσης, την κοινωνική αναγνώριση και τη διαδρομή που κάθε πρόβλημα ακολουθεί μέσα στον δημόσιο χώρο.

Η κοινωνική αναγνώριση ενός προβλήματος αποτελεί απλώς το πρώτο στάδιο. Ακολουθεί η ανάληψη δράσης από τις δημόσιες αρχές, η οποία προϋποθέτει τον καθορισμό των υπευθύνων, τη δρομολόγηση μέτρων και τη διαμόρφωση πολιτικών λύσεων. Σε αυτό το σημείο αναδεικνύεται ο ρόλος της πολιτικής ατζέντας: το σύνολο των θεμάτων που διεκδικούν προσοχή και παρέμβαση από την πολιτική εξουσία.

Η συγκρότηση της πολιτικής θεματολογίας είναι ένα σύνθετο και δυναμικό φαινόμενο. Διαμορφώνεται από τις δράσεις συλλογικών φορέων, τα ΜΜΕ, τα πολιτικά κόμματα, αλλά και από απρόβλεπτα γεγονότα που λειτουργούν ως «καταλύτες». Η συνεχής αλληλεπίδραση των παραπάνω συντελεί στη διαμόρφωση ενός μηχανισμού μέσα από τον οποίο τα κοινωνικά ζητήματα αποκτούν δημόσια ορατότητα και οδηγούνται –ή όχι– προς πολιτική ρύθμιση.

Στη δημόσια σκηνή παρεμβαίνουν πολλοί διαμορφωτές: κυβερνήσεις που προωθούν προγράμματα και θέτουν προτεραιότητες, πολιτικοί ανταγωνιστές που αναδεικνύουν εναλλακτικές προσεγγίσεις, κοινωνικές ομάδες που προσπαθούν να επιβάλουν τους δικούς τους ορισμούς και, βεβαίως, οι δημοσιογράφοι και τα ΜΜΕ, που λειτουργούν ως βασικοί διαμεσολαβητές των προβλημάτων.

Η ποικιλία των προβλημάτων και η συμμετοχή πολλών και διαφορετικών διαμορφωτών καθιστούν την ανάλυση των δημόσιων προβλημάτων και της πολιτικής ατζέντας ένα κατεξοχήν διεπιστημονικό αντικείμενο.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Η σημασία των εξαγωγών

 

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη χώρα μας να αυξήσει τις εξαγωγές της. Η ενίσχυση των εξαγωγών σημαίνει ότι τα αγαθά και οι υπηρεσίες που παράγουμε θα είναι πιο ανταγωνιστικά στις διεθνείς αγορές. Με άλλα λόγια, θα αυξάνεται η ζήτηση και οι πωλήσεις τους στο εξωτερικό, σε βάρος αντίστοιχων προϊόντων άλλων χωρών που υστερούν σε ποιότητα, τιμή ή καινοτομία σε σχέση με τα δικά μας.

Αν και η Ελλάδα δεν διαθέτει βαριά βιομηχανία ή εκτεταμένη τεχνολογική παραγωγή, έχει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα σε άλλους τομείς. Ξεχωρίζει για τα προϊόντα της αγροτικής παραγωγής (όπως το ελαιόλαδο, το κρασί, τα φρούτα και τα γαλακτοκομικά), για τις υπηρεσίες του τουρισμού, τη ναυτιλία, αλλά και τον πολιτισμό και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Αν η χώρα μας καταφέρει να αξιοποιήσει αποτελεσματικά αυτά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, επενδύοντας στην ποιότητα, την καινοτομία και την εξωστρέφεια, τότε μπορεί να πετύχει βιώσιμη και μακροχρόνια οικονομική ανάπτυξη. Η αύξηση των εξαγωγών θα συμβάλει άμεσα στην ενίσχυση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και θα βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο των πολιτών.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Ο Τουρισμός στην Ελλάδα: Πυλώνας Ανάπτυξης και Πολιτιστικής Ανάδειξης

 Ο τουρισμός στη χώρα μας, πέρα από τα άμεσα οικονομικά οφέλη που προσφέρει, έχει και πολλαπλασιαστικές επιδράσεις σε πολλούς κλάδους της οικονομίας, όπως τα τρόφιμα, τα ποτά, η ένδυση, οι μεταφορές, η λιανική εμπορία και οι υπηρεσίες αναψυχής. Αποτελεί, συνεπώς, έναν από τους βασικότερους μοχλούς ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.

Η Ελλάδα διαθέτει ανεκτίμητο απόθεμα ιστορικής, αρχαιολογικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, το οποίο σε συνδυασμό με τη γεωγραφική της θέση και το εύκρατο κλίμα, την καθιστά έναν από τους πιο ελκυστικούς τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως.

Κάθε χρόνο, η χώρα μας υποδέχεται περίπου 30 εκατομμύρια τουρίστες, οι οποίοι δαπανούν στην εγχώρια αγορά περίπου 20 δισεκατομμύρια ευρώ. Το ποσό αυτό δεν περιλαμβάνει τα έσοδα που προκύπτουν από την παραοικονομία του τουρισμού, τα οποία δεν καταγράφονται στο ΑΕΠ, γεγονός που σημαίνει ότι η πραγματική οικονομική συνεισφορά του τουρισμού είναι ακόμη μεγαλύτερη.

Επιπλέον, ο τουρισμός δημιουργεί χιλιάδες θέσεις εργασίας, τόσο άμεσα όσο και έμμεσα, ενισχύοντας την απασχόληση στις τοπικές κοινωνίες και συμβάλλοντας στην ανάπτυξη των υποδομών και των περιφερειακών οικονομιών.

Τα τελευταία χρόνια, αναπτύσσονται δυναμικά νέες μορφές τουρισμού, όπως ο αγροτουρισμός, ο ιατρικός και ευεξίας τουρισμός, ο συνεδριακός τουρισμός και ο τουρισμός εμπειρίας, που επεκτείνουν τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου και αναδεικνύουν τον πλούτο και την ποικιλομορφία της χώρας μας.

Συνολικά, ο τουρισμός έχει καταστεί ο σημαντικότερος τομέας της ελληνικής οικονομίας, συμβάλλοντας ουσιαστικά στο εθνικό εισόδημα, στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην προώθηση της εικόνας της Ελλάδας διεθνώς.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

«Κένταυρος»: πώς η Ελλάδα έφτιαξε ένα σύγχρονο αντι-drone όπλο

Η ιστορία του «Κένταυρου» είναι περισσότερο από μια τεχνική επιτυχία — είναι παράδειγμα του πώς ο στρατηγικός σχεδιασμός, οι σωστές συνεργασίες και το ανθρώπινο κεφάλαιο μπορούν να μετατρέψουν την καινοτομία σε πραγματική εθνική ισχύ και εξαγώγιμο προϊόν. Το «Κένταυρος» (Centaur) —ένα ελληνικής σχεδίασης σύστημα αντιμετώπισης μη επανδρωμένων αεροχημάτων (C-UAS / anti-drone)— έχει ήδη δοκιμαστεί σε επιχειρησιακό περιβάλλον και τραβά το ενδιαφέρον στο εξωτερικό, αποδεικνύοντας ότι η εγχώρια αμυντική βιομηχανία μπορεί να σταθεί ανταγωνιστικά στην παγκόσμια αγορά. 

Τι είναι ο «Κένταυρος» 

Ο «Κένταυρος» είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα ανίχνευσης, ιχνηλάτησης και εξουδετέρωσης εχθρικών drones. Συνδυάζει παθητικούς αισθητήρες (για ανίχνευση και αναγνώριση), κονσόλες χειριστών και κινητές/σταθερές μονάδες παρεμβολής (jammers) που μπορούν να δυσλειτουργήσουν ή να αναγκάσουν ένα drone να επιστρέψει ή να προσγειωθεί με ασφάλεια. Το σύστημα έχει σχεδιαστεί ώστε να ενσωματώνεται σε ναυτικές πλατφόρμες (π.χ. φρεγάτες) αλλά και σε χερσαίες εγκαταστάσεις. 

Πώς η Ελλάδα τα κατάφερε — οι βασικοί παράγοντες επιτυχίας

1. Στρατηγική ανάγκη που δημιούργησε ώθηση: Η αύξηση της χρήσης drones σε σύγχρονες συγκρούσεις δημιούργησε άμεση επιχειρησιακή ανάγκη. Όταν μια χώρα ορίζει σαφείς προτεραιότητες ασφάλειας, τα έργα που εξυπηρετούν αυτές τις ανάγκες προωθούνται ταχύτερα και με στόχευση. 

2. Συνεργασία δημόσιου-ιδιωτικού τομέα: Ο «Κένταυρος» αναπτύχθηκε μέσα από συνεργασίες (π.χ. Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία — ΕΑΒ — και ερευνητικά/τεχνικά κέντρα), που συνδύασαν τεχνογνωσία, υποδομές δοκιμών και χρηματοδότηση. Αυτό επέτρεψε γρήγορη μετατροπή της έρευνας σε επιχειρησιακό προϊόν. 

3. Εστίαση στην επιχειρησιακή αξιοπιστία: Το σύστημα δοκιμάστηκε σε πραγματικές συνθήκες — μεταξύ άλλων σε επιχειρήσεις στη θάλασσα — και έδειξε ικανότητα να αντιμετωπίσει απειλές σε πεδίο μάχης, κάτι που αυξάνει την εμπιστοσύνη και τη ζήτηση από πελάτες. 

4. Κόστος και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα: Ο «Κένταυρος» προσφέρει —σύμφωνα με δηλώσεις αξιωματούχων— ανταγωνιστικό κόστος σε σχέση με αντίστοιχα ξένα συστήματα, γεγονός που τον κάνει ελκυστικό για εξαγωγές σε χώρες που θέλουν αποδοτικές λύσεις C-UAS. 

5. Άνθρωποι που καινοτομούν: Η επιτυχία βασίζεται σε ομάδες μηχανικών, ερευνητών και τεχνικών με όραμα και ικανότητα να υλοποιήσουν ιδέες. Η ύπαρξη ταλέντου που μπορεί να «μεταφράσει» στρατιωτικές ανάγκες σε τεχνολογικά προϊόντα είναι κρίσιμη — και αυτό ακριβώς φέρνει στο φως ο «Κένταυρος».

Επιχειρησιακά επιτεύγματα και διεθνές ενδιαφέρον

Ο «Κένταυρος» έχει τεθεί σε υπηρεσία σε ελληνικές φρεγάτες και δοκιμάστηκε επιχειρησιακά, με αναφορές για επιτυχείς εξουδετερώσεις εχθρικών drones σε περιβάλλοντα όπως η Ερυθρά Θάλασσα — γεγονός που επιβεβαιώνει την λειτουργικότητά του υπό πίεση. Τα αποτελέσματα αυτά, μαζί με δηλώσεις αξιωματούχων ότι ήδη υπάρχει διεθνές ενδιαφέρον, ενισχύουν την πιθανότητα εξαγωγών. 

Τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα 

Η ανάπτυξη και επιτυχία του «Κένταυρου» δείχνει μερικές ευρύτερες αλήθειες:

• Η επένδυση σε έρευνα & ανάπτυξη στον τομέα της άμυνας μπορεί να φέρει τεχνολογικά spillovers σε άλλους κλάδους (π.χ. τηλεπικοινωνίες, ηλεκτρονικά, λογισμικό).

• Η στρατηγική, μακροχρόνια προγραμματισμένη πολιτική εξοπλισμών δημιουργεί το πλαίσιο όπου καινοτόμες ομάδες μπορούν να δουλέψουν με στόχο την επιχειρησιακή αξιοποίηση.

• Το «Made in Greece» στις υψηλής τεχνολογίας λύσεις μπορεί να είναι εμπορικά βιώσιμο — όχι μόνο συμβολικά.

Ο «Κένταυρος» δεν είναι απλώς ένα προϊόν: είναι απόδειξη ότι όταν υπάρχει σαφής ανάγκη, δημόσια υποστήριξη, συνεργασία βιομηχανίας και ικανό ανθρώπινο δυναμικό, μια μικρή χώρα μπορεί να αναπτύξει ανταγωνιστικά αμυντικά συστήματα και να τα προωθήσει διεθνώς. Αν θέλουμε περισσότερες τέτοιες ιστορίες, χρειάζεται συνεχής επένδυση στη γνώση, στα κέντρα έρευνας και στην εθνική στρατηγική — κι επιτρέποντας στους «εφευρετικούς» ανθρώπους να έχουν περιθώριο δημιουργίας και επιχειρησιακής εφαρμογής των ιδεών τους.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Προτάσεις για ένα Καλύτερο Ε.Σ.Υ.

 Η δημόσια υγεία είναι θεμέλιο μιας δίκαιης και ανθεκτικής κοινωνίας. Αν θέλουμε ένα σύγχρονο και βιώσιμο Εθνικό Σύστημα Υγείας, χρειάζεται να τολμήσουμε μια ριζική αναδιοργάνωση, με γνώμονα την αξιοκρατία, την αποτελεσματικότητα και την κοινωνική ευαισθησία.

1️⃣ Αξιοκρατία & Τεχνοκρατική Διοίκηση

Το ΕΣΥ χρειάζεται ανεξαρτησία από πολιτικές παρεμβάσεις και καθιέρωση τεχνοκρατικής διοίκησης. Ένας ανεξάρτητος φορέας ΕΣΥ θα μπορούσε να διασφαλίζει διαφάνεια, αξιολόγηση και λογοδοσία — με στελέχη επιλεγμένα βάσει ικανοτήτων και όχι γνωριμιών.

2️⃣ Νέα Χρηματοδότηση

Η οικονομική βιωσιμότητα του ΕΣΥ περνά από την πολυπλοκότητα των πόρων: συνεργασία με ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, εταιρικές κοινωνικές δωρεές και στοχευμένες επενδύσεις σε υποδομές και τεχνολογία. Ένα μικτό μοντέλο μπορεί να ενισχύσει τη δημόσια φροντίδα χωρίς να τη μετατρέπει σε ιδιωτική.

3️⃣ Επανασχεδιασμός Νοσοκομείων

Δεν χρειαζόμαστε “φαντάσματα” νοσοκομεία που υπολειτουργούν — αλλά λειτουργικά, αυτάρκη νοσοκομεία ανά περιφέρεια. Με σωστό σχεδιασμό, κάθε περιφέρεια μπορεί να διαθέτει ένα πλήρως εξοπλισμένο Νοσοκομείο, ικανό να εξυπηρετεί τις τοπικές ανάγκες χωρίς εσωτερική μετανάστευση ασθενών προς τα Νοσοκομεία της Αθήνας.

4️⃣ Ενίσχυση Πρωτοβάθμιας Φροντίδας

Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας είναι το σημείο επαφής του πολίτη με το σύστημα. Χρειάζονται κέντρα υγείας με αυτοτέλεια, εξοπλισμό και εξειδικευμένο προσωπικό. Η πρόληψη και η έγκαιρη παρέμβαση εξοικονομούν πόρους και σώζουν ζωές.

5️⃣ Εργασιακές Σχέσεις & Ανθρώπινο Δυναμικό

Οι άνθρωποι του ΕΣΥ είναι η ψυχή του. Χρειάζονται ασφάλεια, αξιοπρεπείς συνθήκες, διαρκή εκπαίδευση και κίνητρα παραμονής. Η φυγή επιστημόνων στο εξωτερικό είναι σιωπηρή πληγή που πρέπει να σταματήσει.

6️⃣ Ανεξάρτητο ΕΣΥ με Διοικητική Αυτοτέλεια

Ένα νέο ΕΣΥ, με διοικητική αυτοτέλεια, επαγγελματική διοίκηση από μάνατζερ και τεχνοκράτες, μπορεί να αποτελέσει υπόδειγμα λειτουργικού δημόσιου οργανισμού. Η δημόσια υγεία δεν μπορεί να εξαρτάται από πολιτικές συγκυρίες — πρέπει να λειτουργεί με κανόνες, στόχους και απολογισμό.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Το πρόβλημα στο ΕΣΥ δεν είναι μόνο η έλλειψη γιατρών

Στον δημόσιο διάλογο για την κατάσταση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ), γίνεται συχνά λόγος για την έλλειψη ιατρικού προσωπικού. Ωστόσο, το πρόβλημα είναι πολύ βαθύτερο και πολυδιάστατο. Δεν αφορά μόνο τον αριθμό των γιατρών, αλλά κυρίως την ανισορροπία μεταξύ ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, καθώς και τις συνθήκες εργασίας που επικρατούν στα δημόσια νοσοκομεία.

Η Ελλάδα καταγράφει την χειρότερη αναλογία γιατρών προς νοσηλευτές στην Ευρώπη, με περίπου 1 ιατρό ανά 1 νοσηλευτή. Η λειτουργικά αποδεκτή και διεθνώς προτεινόμενη αναλογία είναι 1 ιατρός προς 3 νοσηλευτές. Αυτό σημαίνει ότι, ενώ το ΕΣΥ διαθέτει σχετικά επαρκή αριθμό γιατρών, υπάρχει τεράστια υποστελέχωση σε νοσηλευτές, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της λειτουργίας κάθε νοσοκομείου.

Αυτή η ανισορροπία έχει ως αποτέλεσμα να επιβαρύνονται υπερβολικά οι λίγοι νοσηλευτές που υπηρετούν. Εργάζονται συχνά με εξαντλητικά ωράρια, αναγκάζονται να καλύπτουν ελλείψεις με συνεχείς υπερωρίες και να αναλαμβάνουν ευθύνες πέρα από τις αρμοδιότητές τους. Το αποτέλεσμα είναι η ψυχική και σωματική εξουθένωση.

Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το φαινόμενο της παραίτησης νεαρών νοσηλευτών λίγο μετά τον διορισμό τους. Πολλοί, μετά από λίγους μήνες υπηρεσίας, επιλέγουν να αποχωρήσουν λόγω των εξαιρετικά δύσκολων συνθηκών εργασίας, της έλλειψης προσωπικού, του στρες και των χαμηλών απολαβών.

Πολλοί εξ αυτών στρέφονται προς τον ιδιωτικό τομέα ή αναζητούν εργασία στο εξωτερικό, όπου οι συνθήκες είναι πολύ καλύτερες και οι απολαβές σημαντικά υψηλότερες.

Η κατάσταση αυτή δεν είναι τυχαία.

 Είναι αποτέλεσμα χρόνιων πολιτικών επιλογών υποχρηματοδότησης της δημόσιας υγείας και αδυναμίας στρατηγικού σχεδιασμού. Το ΕΣΥ στηρίζεται σε ένα παρωχημένο μοντέλο λειτουργίας, που δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας.

Η έλλειψη νοσηλευτών οδηγεί σε καθυστέρηση παροχής φροντίδας, μειωμένη ποιότητα υπηρεσιών, και τελικά σε αυξημένο κίνδυνο για την ασφάλεια των ασθενών.

Για να υπάρξει πραγματική αναβάθμιση του ΕΣΥ, χρειάζονται γενναίες παρεμβάσεις σε πολλαπλά επίπεδα:

1. Βελτίωση αμοιβών: Οι αποδοχές των νοσηλευτών πρέπει να αυξηθούν ουσιαστικά, ώστε να αντανακλούν τη βαρύτητα και την ευθύνη του έργου τους.

2. Αναβάθμιση συνθηκών εργασίας: Περισσότερο προσωπικό, δίκαιες βάρδιες, καλύτερη υλικοτεχνική υποδομή και μέτρα στήριξης της επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout).

3. Επαγγελματική εξέλιξη και επιμόρφωση: Κίνητρα για συνεχή εκπαίδευση, μεταπτυχιακές σπουδές και αναγνώριση εξειδικεύσεων.

4. Καλύτερη οργάνωση: Επανασχεδιασμός του τρόπου κατανομής προσωπικού, ώστε να εξασφαλίζεται η λειτουργική αναλογία ιατρών-νοσηλευτών.

5. Κίνητρα παραμονής στο ΕΣΥ: Ενίσχυση με bonus παραμονής, στεγαστικά ή φορολογικά κίνητρα, ιδιαίτερα για νοσηλευτές σε νησιά και παραμεθόριες περιοχές.

Το πρόβλημα του ΕΣΥ δεν είναι απλώς αριθμητικό – είναι δομικό και λειτουργικό. Χωρίς νοσηλευτές, κανένα νοσοκομείο δεν μπορεί να σταθεί. Αν δεν υπάρξει άμεση παρέμβαση για την ενίσχυση και στήριξή τους, το δημόσιο σύστημα υγείας θα συνεχίσει να φθίνει, εις βάρος των πολιτών και των ίδιων των επαγγελματιών υγείας.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Η Ελλάδα των δύο προσώπων

Ζούμε σε μια Ελλάδα με δύο πρόσωπα. Από τη μία πλευρά, η πλειονότητα των πολιτών —οι νέοι, οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες— δίνουν έναν καθημερινό αγώνα επιβίωσης. Με τον σταυρό στο χέρι, προσπαθούν να σταθούν όρθιοι μέσα σε ένα ασφυκτικό οικονομικό περιβάλλον, εξαρτώμενοι από τον κατώτατο μισθό, την ελάχιστη σύνταξη ή το οριακό επιχειρηματικό κέρδος. Είναι εκείνοι που πληρώνουν το τίμημα της αναποτελεσματικής πολιτικής, της γραφειοκρατίας και της διαχρονικής αδυναμίας του κράτους να στηρίξει την παραγωγική του βάση.

Από την άλλη, υπάρχει μια διαφορετική Ελλάδα —η Ελλάδα της σκιώδους οικονομίας, των διαπλεκόμενων συμφερόντων και της ατιμωρησίας. Εκεί, μεγαλοεπιχειρηματίες, σε αγαστή συνεργασία με κομματικά στελέχη, ελέγχουν τις ροές του χρήματος και διαχειρίζονται —ή, συχνά, καταχρώνται— το δημόσιο χρήμα με προκλητική άνεση. Είναι οι αετονύχηδες της εξουσίας, υπάλληλοι του ευρύτερου δημοσίου τομέα που με τη βοήθεια του κομματικού κατεστημένου και της κλεπτοκρατίας αυξάνουν τον κινητό και ακίνητο πλούτο τους, αδιαφορώντας για τις κοινωνικές ανισότητες που οι ίδιοι διαιωνίζουν.

Η Ελλάδα των δύο αυτών όψεων συνυπάρχει, συγκρούεται και τελικά καθορίζει τη μοίρα μας. Όσο η πρώτη συνεχίζει να αγωνίζεται με αξιοπρέπεια και η δεύτερη να πλουτίζει με ατιμωρησία, η χώρα θα παραμένει διχασμένη — ανάμεσα στην εργαζόμενη πλειοψηφία που παράγει και στη μειοψηφία που λεηλατεί.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης

Η Υγεία ως Δημόσιο Αγαθό και Όχι ως Πολυτέλεια

 Η χώρα μας συγκαταλέγεται στις τρεις πρώτες παγκοσμίως με τις υψηλότερες ιδιωτικές δαπάνες για την υγεία. Αυτό σημαίνει ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού —περίπου 80%— όταν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα υγείας, καταφεύγει κυρίως στον ιδιωτικό τομέα για υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας, αντί να απευθύνεται στα δημόσια Κέντρα Υγείας.

Η πρακτική αυτή έχει οδηγήσει σε εκρηκτική αύξηση των ιδιωτικών πληρωμών για την αγορά υπηρεσιών υγείας, γεγονός που αναιρεί στην πράξη την έννοια της δωρεάν και ισότιμης πρόσβασης στην περίθαλψη. Παράλληλα, διευρύνει τις κοινωνικές ανισότητες, δημιουργώντας πολίτες δύο ταχυτήτων: εκείνους που μπορούν να πληρώσουν και εκείνους που μένουν πίσω.

Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας —τα Κέντρα Υγείας— οφείλει να αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Είναι κρίσιμο να ενισχυθεί ο ρόλος των Κέντρων Υγείας και των γιατρών της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, ώστε:

• οι πολίτες να βρίσκουν άμεση και αποτελεσματική φροντίδα στην κοινότητά τους,
• να αποσυμφορηθούν τα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων,
• και τα δημόσια νοσοκομεία να επικεντρωθούν στον βασικό τους ρόλο: τη νοσηλεία και τη δευτεροβάθμια φροντίδα.

Η ανασυγκρότηση της δημόσιας υγείας δεν είναι πολυτέλεια· είναι αναγκαιότητα για μια κοινωνία που θέλει να λέγεται δίκαιη, σύγχρονη και ανθρωποκεντρική.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης**

«Η Ενωμένη Ευρώπη και το Παράδοξο της Άμυνας: Πώς να Υπερασπιστείς κάτι που δεν Αντιλαμβάνεσαι το Ίδιο;»

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει τη διαμόρφωση μιας κοινής αμυντικής πολιτικής, ενθαρρύνοντας τα κράτη-μέλη να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες, με σκοπό την ενίσχυση της επιχειρησιακής ικανότητας και της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης στην υπεράσπιση των συνόρων της.

Ωστόσο, η προσπάθεια αυτή προσκρούει σε ένα θεμελιώδες πρόβλημα: την απουσία κοινής αντίληψης αναφορικά με το ποια είναι η πραγματική απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Με άλλα λόγια, τα κράτη-μέλη δεν συμμερίζονται έναν ενιαίο προσδιορισμό των πηγών κινδύνου που θα δικαιολογούσαν τη χάραξη κοινής αμυντικής στρατηγικής.

Οι χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Γερμανία, αντιλαμβάνονται τη Ρωσία ως τον κύριο στρατηγικό αντίπαλο και κίνδυνο για την ευρωπαϊκή σταθερότητα. Αντιθέτως, τα κράτη του ευρωπαϊκού Νότου δεν συμμερίζονται αυτή την εκτίμηση. Η Ελλάδα, για παράδειγμα, δεν θεωρεί τη Ρωσία απειλή για την εθνική της ασφάλεια· αντίθετα, αντιμετωπίζει ως κύρια πηγή ανησυχίας την Τουρκία, η οποία υιοθετεί μια αναθεωρητική εξωτερική πολιτική και προβαίνει σε ρητορικές και πρακτικές που συνιστούν άμεση απειλή, ακόμη και με το ενδεχόμενο πολεμικής αναμέτρησης.

Υπό αυτές τις συνθήκες, καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο να λειτουργήσει αποτελεσματικά μια ενιαία ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική, όταν τα κράτη-μέλη δεν συμμερίζονται κοινή εκτίμηση κινδύνου και όταν οι αντιλήψεις περί απειλής διαφοροποιούνται σημαντικά ανάλογα με τη γεωπολιτική θέση και τα εθνικά συμφέροντα κάθε χώρας.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης**

Σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ – Όταν τα ευρωπαϊκά χρήματα έγιναν… πεδίο απατεώνων

Το πρόσφατο σκάνδαλο στο οποίο ενεπλάκη ο ΟΠΕΚΕΠΕ «αποκαλύπτει» μια από τις πιο μελανές σελίδες στη διαχείριση των αγροτικών επιδοτήσεων στην Ελλάδα. Από τις έρευνες προκύπτει ότι για χρόνια:

• Επιδοτήσεις χορηγήθηκαν σε αγρότες που δεν υπήρχαν ή δεν δικαιούνταν, μέσω ψευδών δηλώσεων εκτάσεων, ζωικού κεφαλαίου ή καλλιεργειών. 

• Δηλώθηκαν βοσκότοποι σε δημόσιες ή αναδασωτέες εκτάσεις, εκτάσεις με μηδενική καλλιέργεια ή σε περιοχές όπου δεν υπήρχε σχετική παραγωγή. 

• Σύμφωνα με στοιχεία, 37 άτομα συνελήφθησαν προχθές για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση που αποσπούσε παράνομα επιδοτήσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. 

• Η ζημία δεν είναι ασήμαντη: εκτιμάται σε εκατομμύρια ευρώ και αναμένεται να ξεπεράσει τα 10 εκατ. ευρώ μόνο για το συγκεκριμένο κύκλωμα.

• Η υπόθεση αυτή έφτασε μέχρι τις Βρυξέλλες και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), με το σύστημα διαχείρισης των αγροτικών επιδοτήσεων στην Ελλάδα να τίθεται υπό αίρεση. 

Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν αφορά απλώς μεμονωμένες παράνομες ενέργειες. Είναι ένδειξη ότι:

• Το σύστημα χορήγησης επιδοτήσεων ήταν ευάλωτο στην κακοδιαχείριση και τη διαφθορά.

• Οι έλεγχοι και η διαφάνεια ήταν ανεπαρκείς.

• Τα χρήματα που προορίζονταν για την ενίσχυση της γεωργίας – και τελικά για την ενίσχυση των πραγματικών αγροτών – κατέληξαν στα χέρια «κερδοσκόπων».

• Η αξιοπιστία της χώρας στο ευρωπαϊκό πλαίσιο κινδυνεύει, καθώς η χώρα ενδέχεται να υποχρεωθεί να επιστρέψει ποσά ή να δεχθεί κυρώσεις. 

• Τι πρέπει να γίνει – Προτάσεις για αλλαγή του συστήματος

Για να μην μείνει το σκάνδαλο αυτό απλώς ως μία κακή ιστορία αλλά να λειτουργήσει ως αφορμή για ουσιαστική μεταρρύθμιση, προτείνουμε τα εξής:

1. Αυστηροποίηση των ελέγχων

   • Ενίσχυση των δειγματοληπτικών και αιφνίδιων ελέγχων σε αγροτικές εκτάσεις και δικαιούχους.

   • Καταγραφή-διασταύρωση των δηλώσεων με πραγματικά δεδομένα (Ε9, ΟΣΔΕ, δορυφορικά δεδομένα).

   • Ανεξάρτητη αρχή ελέγχου με ενισχυμένες εξουσίες.

2. Ψηφιακή διαφάνεια & εντοπισμός κινδύνων

   • Δημιουργία «κόκκινων σημείων» (red flags) σε δηλώσεις που εμφανίζουν αδικαιολόγητες αυξήσεις ή ανωμαλίες.

   • Δημόσια αναφορά των δικαιούχων επιδοτήσεων με πλήρη στοιχεία – ώστε η κοινωνία να έχει πρόσβαση και να ασκεί έλεγχο.

3. Αποτροπή πολιτικής παρέμβασης και πελατειακών σχέσεων

   • Αλλαγή διοικητικής δομής ώστε οι αρμοδιότητες να μην είναι εύκολα “διορισμένες – εξαρτημένες” από κυβερνήσεις.

   • Διαχωρισμός της διοίκησης από πολιτικές παρεμβάσεις και προστασία των «αποκαλυπτών».

4. Αποκατάσταση της ζημίας & απονομή ευθυνών

   • Ανάκτηση παρανόμως ληφθέντων ποσών.

   • Διερεύνηση ευθυνών για όσους κατηγορούνται ή εμπλέκονται – πολιτικών, διοικητικών ή ιδιωτών.

   • Χρήση των πόρων για την ενίσχυση των πραγματικών μικρών και μεσαίων παραγωγών που πλήττονται από τη διαφθορά.

5. Εκσυγχρονισμός του συστήματος επιδοτήσεων

   • Προσανατολισμός των πόρων προς καινοτομία, βιώσιμη γεωργία, μικρούς παραγωγούς — όχι απλώς ποσότητες ζωικού κεφαλαίου ή εκτάσεων.

   • Μείωση της εξάρτησης από «επιδότηση για το μέγεθος», προς «επιδότηση για την ποιότητα/αποδοτικότητα».

Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ λειτουργεί ως ξύπνημα για όλους — για την πολιτική, για τους θεσμούς, για την κοινωνία. Αν δεν ληφθούν μέτρα, δεν θα είναι απλώς ένα μεμονωμένο περιστατικό. Θα γίνει σύμβολο της παθογένειας που υπονομεύει την ανάπτυξη, τη δικαιοσύνη και την εμπιστοσύνη στη δημόσια διοίκηση. Η χώρα οφείλει να πράξει αποφασιστικά. Οι πραγματικοί αγρότες, οι φορολογούμενοι, το μέλλον της ελληνικής γεωργίας αξίζουν κάτι πολύ καλύτερο.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης**

«300 δισεκατομμύρια λόγοι να αναρωτηθούμε: πού πήγαν τα ευρωπαϊκά χρήματα;

Τα τελευταία σαράντα χρόνια, η Ελλάδα έχει απορροφήσει συνολικά πάνω από 300 δισεκατομμύρια ευρώ σε κοινοτικούς πόρους, μέσω των διαφόρων χρηματοδοτικών μηχανισμών και ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν σε αυτό το ποσό προστεθούν και οι σημαντικές εισροές κεφαλαίων που προέρχονται από τον τουρισμό και τη ναυτιλία — δύο από τους πλέον δυναμικούς πυλώνες της ελληνικής οικονομίας — εύλογα γεννάται το ερώτημα:

Πώς είναι δυνατόν, παρά τις τεράστιες αυτές εισροές, η χώρα να οδηγήθηκε σε υπερβολικό δημόσιο χρέος και τελικά, το 2010, σε οικονομική κατάρρευση;

Η απάντηση βρίσκεται, σε μεγάλο βαθμό, στη δομή και λειτουργία του ελληνικού κράτους. Για δεκαετίες, οι δημόσιες δαπάνες αυξάνονταν με ρυθμούς δυσανάλογους προς την παραγωγική ικανότητα και τα πραγματικά έσοδα της χώρας. Δημιουργήθηκε έτσι ένα διογκωμένο και αναποτελεσματικό κράτος, με υψηλές δαπάνες στα υπουργεία και στους δημόσιους οργανισμούς, συχνά χωρίς τον απαιτούμενο έλεγχο, προγραμματισμό ή αξιολόγηση της αποδοτικότητάς τους.

Η έλλειψη δημοσιονομικής πειθαρχίας, η κακοδιαχείριση των ευρωπαϊκών πόρων, και η πελατειακή λογική που χαρακτήρισε μεγάλο μέρος της μεταπολιτευτικής περιόδου, συνέβαλαν καθοριστικά στη δημιουργία ενός μη βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης. Το αποτέλεσμα ήταν η συσσώρευση χρέους και, τελικά, η αδυναμία εξυπηρέτησής του, που οδήγησε τη χώρα στη γνωστή κρίση χρέους του 2010.

Σήμερα, η κατανόηση αυτής της ιστορικής διαδρομής είναι απαραίτητη, ώστε να αποφευχθούν τα ίδια λάθη στο μέλλον και να οικοδομηθεί ένα βιώσιμο, παραγωγικό και δημοσιονομικά υπεύθυνο κράτος.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης**

Η αδικία της έμμεσης φορολογίας

Οι έμμεσοι φόροι, όπως ο ΦΠΑ, επιβάλλονται με ενιαίο συντελεστή για όλους, ανεξαρτήτως εισοδήματος. Με την πρώτη ματιά, αυτό φαίνεται “δίκαιο” — αφού όλοι πληρώνουν το ίδιο ποσοστό. Στην πράξη, όμως, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική.

Είναι αλήθεια ότι οι εύποροι καταναλώνουν περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες και συνεπώς καταβάλλουν συνολικά περισσότερους έμμεσους φόρους. Ωστόσο, το κρίσιμο σημείο είναι τι ποσοστό του εισοδήματός τους καταλήγει να φορολογείται έμμεσα. Οι υψηλότερες εισοδηματικές τάξεις δεν δαπανούν το σύνολο των αποδοχών τους στην κατανάλωση· ένα σημαντικό μέρος αποταμιεύεται ή επενδύεται, επομένως παραμένει εκτός πεδίου έμμεσης φορολόγησης.

Αντίθετα, τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα διαθέτουν σχεδόν το σύνολο των χρημάτων τους για την κάλυψη βασικών αναγκών – αγαθών και υπηρεσιών που επιβαρύνονται με ΦΠΑ. Έτσι, τελικά, οι φτωχότεροι πολίτες φορολογούνται έμμεσα για ολόκληρο το εισόδημά τους, ενώ οι πλούσιοι για ένα μόνο μέρος αυτού.

Κατά συνέπεια, οι έμμεσοι φόροι, λειτουργούν αντιστρόφως προοδευτικά: ως ποσοστό του εισοδήματος, βαραίνουν περισσότερο τους οικονομικά ασθενέστερους. Η σημερινή φορολογική δομή, με τη μεγάλη έμφαση στους έμμεσους φόρους, διαιωνίζει την ανισότητα και καθιστά το σύστημα άδικο.

Είναι καιρός να επανεξετάσουμε τον τρόπο κατανομής των φορολογικών βαρών. Η ενίσχυση της άμεσης και προοδευτικής φορολογίας και η σταδιακή μείωση της εξάρτησης από τους έμμεσους φόρους θα οδηγούσαν σε ένα δικαιότερο και κοινωνικά πιο ισορροπημένο φορολογικό σύστημα.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης**

Οι έλληνες να έχουν δωρεάν πρόσβαση στην ακρόπολη.

 Η Ακρόπολη δεν είναι απλώς ένα μνημείο. Είναι το ζωντανό σύμβολο της ελληνικής ιστορίας, του πολιτισμού και της ταυτότητάς μας. Για τους Έλληνες, η Ακρόπολη αποτελεί κομμάτι της συλλογικής μας μνήμης και όχι έναν τουριστικό προορισμό. Είναι παράλογο ο λαός που τη δημιούργησε, τη διέσωσε και τη συντηρεί με τους φόρους του να πληρώνει εκ νέου για να την επισκεφθεί.

Η δωρεάν είσοδος για τους Έλληνες θα ενίσχυε τη σύνδεση των πολιτών με την πολιτιστική τους κληρονομιά, θα προήγαγε την εκπαίδευση των νέων και θα έκανε τον χώρο πιο προσιτό σε όλους, ανεξαρτήτως οικονομικών δυνατοτήτων. Αντίθετα, οι τουρίστες —που έρχονται από κάθε γωνιά του κόσμου για να δουν αυτό το μοναδικό μνημείο— μπορούν και πρέπει να συνεχίσουν να πληρώνουν εισιτήριο, καθώς πρόκειται για εμπειρία ανεκτίμητης αξίας.

Η πολιτιστική κληρονομιά ενός έθνους ανήκει πρώτα στους πολίτες του. Η πρόσβαση στην Ακρόπολη πρέπει να είναι δικαίωμα των Ελλήνων, όχι προνόμιο όσων μπορούν να πληρώσουν.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης**

Τα σημαντικότερα προβλήματα που οφείλει να αντιμετωπίσει άμεσα η κυβέρνηση

Τα πλέον κρίσιμα ζητήματα που απαιτούν άμεση δράση από την κυβέρνηση είναι η αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας, η παράνομη μετανάστευση, η δημογραφική συρρίκνωση και η συνεχιζόμενη πτώση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.

Η Τουρκία ασκεί ολοένα και μεγαλύτερη πίεση στη χώρα μας, επιχειρώντας να μας περικυκλώσει από κάθε κατεύθυνση — νότο, βορρά και ανατολή. Παράλληλα, επεκτείνει την επιρροή της στα Βαλκάνια μέσω της Αλβανίας, των Σκοπίων και του Κοσόβου.

Η παράνομη μετανάστευση έχει εξελιχθεί σε μείζον πρόβλημα, απειλώντας τις κοινωνικές δομές και υποδομές της χώρας, καθώς απουσιάζει μια συνεκτική πολιτική διαχείρισης, ένταξης ή επιστροφής των μεταναστών.

Το δημογραφικό πρόβλημα επιδεινώνεται, με τον μέσο όρο γεννήσεων να ανέρχεται μόλις σε 1,3 παιδιά ανά ζευγάρι. Η Ελλάδα γηράσκει και ταυτόχρονα αδειάζει, χωρίς πλέον να εξασφαλίζεται η αναπλήρωση των γενεών.

Τέλος, η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας συνεχίζει να υποχωρεί ανεξέλεγκτα, παρασύροντας μαζί της την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και, τελικά, το ίδιο το μέλλον της χώρας.

Γιάννης Κεφαλάς

✍️ **Αρθρογράφος & Αναλυτής σε θέματα Δημόσιας Οικονομίας και Διοίκησης**

Γιατί η ικανοποίηση των εργαζομένων είναι κλειδί για ένα βιώσιμο τουριστικό προϊόν

Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι επιχειρηματίες του τουρισμού εκφράζουν την ανησυχία τους για τη δυσκολία εύρεσης προσωπικού για εποχική εργασία σε τουριστικούς προορισμούς. Το φαινόμενο αυτό δεν είναι τυχαίο, καθώς το μοντέλο απασχόλησης που επικρατεί στον κλάδο χαρακτηρίζεται από έντονη εποχικότητα και εργασιακή ανασφάλεια.

Η εργασία σε τουριστικές επιχειρήσεις διαρκεί συνήθως μόλις 4-5 μήνες, αφήνοντας τους εργαζομένους χωρίς σταθερό εισόδημα τους χειμερινούς μήνες. Παράλληλα, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου δεν καταβάλλονται οι νόμιμες ασφαλιστικές εισφορές, γεγονός που στερεί από τους εργαζόμενους σημαντικά δικαιώματα και προνόμια.

Πολλοί εργαζόμενοι καλούνται να εργαστούν μακριά από τη μόνιμη κατοικία τους, σε νησιωτικούς ή απομακρυσμένους προορισμούς, όπου συχνά διαμένουν σε υπερπλήρεις και ακατάλληλες κατοικίες που παρέχουν οι εργοδότες. Τα ωράρια εργασίας είναι συχνά εξαντλητικά, χωρίς να τηρούνται πάντοτε οι νόμιμες προβλέψεις, ενώ οι αποδοχές παραμένουν χαμηλές σε σχέση με την ένταση και τον όγκο της εργασίας.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες, σε συνδυασμό με τις προσωπικές δυσκολίες και τις οικογενειακές υποχρεώσεις πολλών εργαζομένων, καθιστούν την εργασία στον τουριστικό κλάδο ολοένα και λιγότερο ελκυστική.

Αν θέλουμε, λοιπόν, να διατηρήσουμε και να ενισχύσουμε ένα ανταγωνιστικό και βιώσιμο τουριστικό προϊόν, είναι απαραίτητο να επενδύσουμε όχι μόνο στις υποδομές και στις υπηρεσίες, αλλά και στους ανθρώπους που το στηρίζουν.

Η ικανοποίηση του εργαζομένου αποτελεί τη βάση της ποιοτικής τουριστικής εμπειρίας. Στον τουρισμό, όπου η προσωπική επαφή μεταξύ επισκέπτη και προσωπικού είναι καθοριστικής σημασίας, ο ευχαριστημένος και αξιοπρεπώς αμειβόμενος εργαζόμενος είναι εκείνος που μετατρέπει την επίσκεψη σε εμπειρία και τον πελάτη σε μόνιμο φίλο του προορισμού.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

Γιάννης Κεφαλάς

Ο Υπερτουρισμός στην Ελλάδα: Προκλήσεις και Αναγκαίες Λύσεις

Από το 2010 έως σήμερα, περισσότεροι από 300 εκατομμύρια τουρίστες έχουν επισκεφθεί τη χώρα μας. Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα δέχεται περίπου 30 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως, γεγονός που αποδεικνύει τη σταθερή δυναμική του ελληνικού τουρισμού. Τα άμεσα έσοδα από το εξωτερικό υπολογίζονται σε 200 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ η συνεισφορά του τουρισμού στο ΑΕΠ αγγίζει το 20%.

Πρόκειται αναμφίβολα για έναν από τους πιο ανθεκτικούς και σταθερούς τομείς της ελληνικής οικονομίας, παρά τις κρίσεις που έπληξαν τη χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, τίθεται πλέον εύλογα το ερώτημα: μήπως έχουμε φτάσει στα όρια του υπερτουρισμού;

Σήμερα, η Ελλάδα καλείται να διαχειριστεί 30 έως 40 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως, οι οποίοι συγκεντρώνονται τόσο χρονικά (κυρίως μέσα σε 3-4 μήνες) όσο και χωρικά, σε μόλις 5-6 δημοφιλείς προορισμούς. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στις τοπικές κοινωνίες, που συχνά φτάνουν στα όριά τους.

Η επιβάρυνση των κατοίκων, των υποδομών και των δημοσίων υπηρεσιών, καθώς και η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, οδηγούν συχνά σε αδυναμία εξυπηρέτησης του μαζικού τουρισμού. Το αποτέλεσμα είναι ελλείψεις, υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και δυσαρέσκεια των επισκεπτών, που με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε αρνητική φήμη για τη χώρα και τον τουριστικό της τομέα.

Ο υπερτουρισμός προκαλεί γκρίνια και δυσαρέσκεια, ενώ μακροπρόθεσμα ενδέχεται να οδηγήσει ακόμη και σε απώλεια εσόδων.

Προτεινόμενες λύσεις

Η αντιμετώπιση του φαινομένου απαιτεί στρατηγικό σχεδιασμό και παρεμβάσεις σε δύο επίπεδα:

1. Χωρική διάχυση των τουριστών: Ανάπτυξη και προώθηση νέων προορισμών, καθώς η Ελλάδα διαθέτει πλούτο φυσικών και πολιτιστικών τοπίων που μπορούν να απορροφήσουν μέρος της τουριστικής ζήτησης, αποσυμφορίζοντας τους υπερφορτωμένους προορισμούς.

2. Χρονική επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου: Παρότι οι τουρίστες αναζητούν κυρίως ήλιο και θάλασσα, είναι εφικτό να επεκταθεί η τουριστική περίοδος με την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού (πολιτιστικός, γαστρονομικός, συνεδριακός, αγροτουρισμός κ.ά.).

Η κυβέρνηση οφείλει να λάβει μέτρα και να εφαρμόσει έναν κεντρικό σχεδιασμό, ώστε να αποφευχθεί η «κόπωση» από τον υπερτουρισμό και να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του τουριστικού μας προϊόντος και των εσόδων του στο μέλλον.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

Γιάννης Κεφαλάς

«Η Αξία του Συγκριτικού Πλεονεκτήματος στην Ελληνική Οικονομία»

Η επιδίωξή μας είναι, κάθε χρόνο, ως οικονομία να παράγουμε περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες σε μεγαλύτερη ποσότητα. Επιπλέον, εάν όχι όλα, τουλάχιστον ένα μέρος αυτών να αποτελείται από ανταγωνιστικά προϊόντα, ώστε να έχουν ζήτηση στις ξένες αγορές. Οφείλουμε να παράγουμε προϊόντα υψηλής ποιότητας, σε προσιτή τιμή, τα οποία να είναι καινοτόμα, πρωτότυπα και να συνοδεύονται από επιτυχημένη στρατηγική προώθησης.

Αυτό αποτελεί αναγκαία συνθήκη για να αυξήσουμε περαιτέρω τις εξαγωγές μας και να μειώσουμε τα ελλείμματα. Πρόκειται για το λεγόμενο συγκριτικό πλεονέκτημα, το οποίο ενισχύει την ανταγωνιστικότητα. Χρειάζεται, λοιπόν, να αξιοποιήσουμε το συγκριτικό μας πλεονέκτημα στην παραγωγή ανταγωνιστικών αγαθών και υπηρεσιών, δηλαδή προϊόντων και υπηρεσιών με υψηλή ζήτηση στις διεθνείς αγορές.

Τέτοιες υπηρεσίες είναι ο τουρισμός και η ναυτιλία, που διατηρούν ισχυρή παρουσία στη διεθνή οικονομία και θεωρούνται κατεξοχήν ανταγωνιστικοί κλάδοι. Ωστόσο, ο ρόλος του κράτους είναι καθοριστικός, καθώς οφείλει να δημιουργήσει ένα ευνοϊκό πλαίσιο που θα ενισχύσει περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα τόσο του τουρισμού και της ναυτιλίας όσο και των υπόλοιπων κλάδων που επωφελούνται από τη θετική τους δυναμική.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

Γιάννης Κεφαλάς

«Το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ: Μια ιστορική τομή στη χρηματοδότηση της Ευρώπης»

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιούργησε το Ταμείο Ανάκαμψης το 2020, σε μια προσπάθεια να στηρίξει τα κράτη-μέλη ώστε να συνεχίσουν να επενδύουν σε δύο κρίσιμους τομείς: την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σημαντικό ταμείο, ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, με ορίζοντα έξι ετών.

Το ήμισυ του ποσού αυτού θα διατεθεί στα κράτη-μέλη υπό μορφή δανείων, τα οποία προστίθενται στο εξωτερικό χρέος κάθε χώρας, ενώ το υπόλοιπο 50% αφορά επιχορηγήσεις που δεν επιστρέφονται. Τα χρήματα αυτά αντλήθηκαν από τις διεθνείς αγορές και η αποπληρωμή τους προβλέπεται να ξεκινήσει σε βάθος τριάντα ετών.

Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως θεσμού, να δανειστεί ένα τόσο μεγάλο ποσό από τις αγορές για να το διαθέσει σε μορφή επιδοτήσεων, δεν έχει ιστορικό προηγούμενο. Είναι η πρώτη φορά που η Ένωση αναλαμβάνει τέτοιο εγχείρημα και, μέχρι στιγμής, δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως ο τρόπος με τον οποίο θα εξυπηρετηθεί αυτό το χρέος στο μέλλον. Σε τριάντα χρόνια, όταν θα ξεκινήσει η αποπληρωμή, παραμένει ανοιχτό το ερώτημα αν αυτή θα καλυφθεί μέσω υφιστάμενης φορολογίας, μέσω νέων φόρων ή με άλλον μηχανισμό, αφήνοντας έτσι το ζήτημα ως παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

Γιάννης Κεφαλάς

«Από την Παραγωγή στις Υπηρεσίες: Η Συρρίκνωση της Ανταγωνιστικότητας της Ελληνικής Οικονομίας»

Πριν από το 1980, ο αγροτικός και ο βιομηχανικός τομέας συνεισέφεραν σχεδόν το 47% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) της χώρας. Με άλλα λόγια, περίπου τα μισά από τα συνολικά προϊόντα που παρήγαγε η Ελλάδα ετησίως προέρχονταν από την αγροτική και τη βιομηχανική παραγωγή. Από το 1980 έως σήμερα, το μερίδιο αυτό έχει περιοριστεί στο 20% του ΑΕΠ, γεγονός που καταδεικνύει τη σημαντική συρρίκνωση των δύο αυτών παραγωγικών κλάδων.

Την ίδια στιγμή, το 80% του ΑΕΠ προέρχεται πλέον από τον τομέα των υπηρεσιών. Η εξέλιξη αυτή αντικατοπτρίζει μια σαφή υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας, μια εξέλιξη για την οποία ευθύνη φέρουν διαχρονικά όλες οι κυβερνήσεις της μεταπολιτευτικής περιόδου.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

Γιάννης Κεφαλάς

Βαρύ τίμημα η αλλαγή νομίσματος

 Ένα βαρύ ερώτημα, που αφορά την νομισματική και οικονομική πολιτική της χώρας μας, είναι εάν η επιστροφή στην δραχμή θα ωφελούσε την οικονομία μας, τα συμφέροντα της χώρας μας. Μετά από 23 χρόνια στο κοινό νόμισμα, η επιστροφή στη δραχμή θα σήμαινε ολική καταστροφή για την χώρα. Θα υπήρχε ένας πολικός χειμώνας που θα διαρκούσε μια δεκαετία το λιγότερο, μέχρι να μπορούσε η κοινωνία να ξαναβρεί τα πατήματα της. Η υιοθέτηση της δραχμής θα σήμαινε, άμεσα συνεχείς υποτιμήσεις του νομίσματος. Κατάρρευση των εισαγωγών, αφού οι τιμές τους θα εκτινασσόταν, υψηλός πληθωρισμός που δεν έχει ξαναβιώσει η χώρα. Σε κάθε υποτίμηση της δραχμής, το δημόσιο χρέος θα αυξανόταν με ρυθμό αντίστοιχο της υποτίμησης. Επίσης το δημόσιο χρέος εξυπηρετείται με σκληρό συνάλλαγμα. Άρα θα ήταν αναγκαίο να αγοράζουμε ευρώ για να εξυπηρετούμε τα τοκοχρεολύσια. Αυτό θα έφερνε μια τεράστια επιβάρυνση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Τεράστια προβλήματα και για τα πιστωτικά ιδρύματα, γιατί θα έχαναν την πρόσβαση σε φθηνό δανεισμό. 

Η επιστροφή της δραχμής είναι μια απόφαση, τεράστιας βαρύτητας και ευθύνης, που καμία κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να τη λάβει και πολύ περισσότερο να παρέμενε στη θέση της, μετά τις ραγδαίες εξελίξεις στην οικονομία, στην κοινωνία που θα λάμβαναν χώρα .

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

Γιάννης Κεφαλάς

Η διαφθορά γέννησε το Δημόσιο χρέος

 

Το 1974 το δημόσιο χρέος της χώρας ήταν στο 18,1 % του ΑΕΠ. Το 2022 είχε εκσφενδονιστεί στο 188,2 % του ΑΕΠ. Οι κυβερνώντες από το 1974 και  έπειτα κατάφεραν να κάνουν την Ελλάδα υποτελής χώρα σε ξένους πιστωτές.

Συντέλεσαν στον εκτροχιασμό των δημοσίων οικονομικών τα εξής γεγονότα :

 Τα τεράστια δημοσιονομικά ελλείματα, αφού οι κρατικές δαπάνες ήταν πολύ μεγαλύτερες από τα κρατικά έσοδα,

τα συνεχή δάνεια που συνάπταμε για να καλύψουμε τα ελλείματα, εκτόξευαν τα τοκοχρεολύσια για την εξυπηρέτηση τους,

 οι εισαγωγές μας ήταν περισσότερες από τις εξαγωγές μας,

η παραοικονομία που είναι το 20% του ΑΕΠ,

 η σημαντικότερη όμως αιτία πτώχευσης της χώρας, είναι η ανικανότητα των κυβερνήσεων, η φοροδιαφυγή, η εισφοροδιαφυγή, η αδιαφάνεια και τέλος η τεράστια διαφθορά που τα πλοκάμια της έχουν εισχωρήσει σε κάθε θεσμό.

Πόσα σκάνδαλα!! Έχουν καταφάει δημόσιο χρήμα, πόσοι διεφθαρμένοι και ανήθικοι πολιτικοί ευθύνονται. Όμως κανείς ποτέ δεν πλήρωσε για τίποτα, γιατί όλες οι κυβερνήσεις όλες μαζί τα φάγανε.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

Γιάννης Κεφαλάς

Κράτος-Εγγυητής στα Ενοίκια: Η Μοναδική Ρεαλιστική Λύση για την Κρίση Στέγης

Η στεγαστική κρίση στη χώρα μας βαθαίνει, με χιλιάδες νοικοκυριά να αδυνατούν να καλύψουν το κόστος στέγασης. Παράλληλα, ένα μεγάλο ποσοστό ιδιοκτητών κρατά τα ακίνητά του κλειστά, ακριβώς επειδή φοβάται ότι οι ενοικιαστές δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Τα πρόσφατα μέτρα που ανακοινώθηκαν από την κυβέρνηση κινούνται προς μια κατεύθυνση, αλλά δεν φαίνεται να προσφέρουν ουσιαστική ανακούφιση ούτε στους ενοικιαστές ούτε στους ιδιοκτήτες.

Η λύση, σύμφωνα με πολλούς οικονομικούς αναλυτές, βρίσκεται σε μια ριζική αλλαγή: το κράτος να αναλάβει ρόλο **εγγυητή των ενοικίων**. Συγκεκριμένα, σε περιπτώσεις που ο ενοικιαστής αδυνατεί προσωρινά να καλύψει το ενοίκιο του για προσωπικούς ή οικονομικούς λόγους, το κράτος θα παρεμβαίνει πληρώνοντας το δηλωμένο ποσό στον ιδιοκτήτη για διάστημα 2-3 μηνών. Έπειτα, μέσω της φορολογίας και με ειδικές ρυθμίσεις αποπληρωμής, τα χρήματα θα επιστρέφονται σταδιακά από τον ίδιο τον ενοικιαστή.

Με αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνονται δύο βασικοί στόχοι:

1. **Αύξηση προσφοράς κατοικιών** – Οι ιδιοκτήτες θα αισθάνονται ασφαλείς να διαθέσουν τα ακίνητά τους στην αγορά, γνωρίζοντας ότι δεν θα μείνουν απλήρωτοι.

2. **Διαφάνεια στη μίσθωση** – Όλα τα ενοίκια θα δηλώνονται επίσημα, αφού η κρατική παρέμβαση θα προϋποθέτει νόμιμες και καταγεγραμμένες μισθώσεις.

Μια τέτοια πολιτική θα μπορούσε να δημιουργήσει πραγματική ισορροπία στην αγορά κατοικίας: προστασία για τους ευάλωτους ενοικιαστές, σιγουριά για τους ιδιοκτήτες και αύξηση της διαθεσιμότητας ακινήτων. Χωρίς εγγυημένο εισόδημα, οι ιδιοκτήτες δεν θα ρισκάρουν, και χωρίς προστασία οι ενοικιαστές θα συνεχίσουν να ζουν σε καθεστώς ανασφάλειας.

Η ιδέα ενός «κράτους-εγγυητή» ίσως αποτελεί τον μοναδικό ρεαλιστικό δρόμο ώστε να δοθεί άμεσα λύση σε ένα από τα πιο πιεστικά κοινωνικά προβλήματα της εποχής μας.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

Γιάννης Κεφαλάς

Λειψυδρία στο Πόσιμο Νερό: Μία Παγκόσμια Κρίση με Αντήχηση στην Ελλάδα

 

Η λειψυδρία στο πόσιμο νερό δεν είναι πλέον απλώς ένας μελλοντικός φόβος· αποτελεί ήδη πραγματικότητα που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους και περιοχές σε όλον τον κόσμο — και στην Ελλάδα.

---

Η Κατάσταση στην Ελλάδα

• Η χώρα βρίσκεται στην 19η θέση παγκοσμίως ως προς τον κίνδυνο λειψυδρίας. 

• Περίπου το 50% του πόσιμου νερού χάνεται λόγω διαρροών στις σωληνώσεις και παράνομων συνδέσεων. Το ποσοστό αυτό είναι σχεδόν διπλάσιο από το μέσο όρο της ΕΕ, που κυμαίνεται γύρω στο 23%. 

• Τις τελευταίες χρονιές η Ελλάδα αντιμετωπίζει πολύ χαμηλά επίπεδα στις ταμιευτήρες νερού (φράγματα/δεξαμενές) που τροφοδοτούν μεγάλες πόλεις, όπως η Αθήνα. 

• Οι περιοχές που “πιέζονται” ιδιαίτερα περιλαμβάνουν τα νησιά του Αιγαίου, την Κρήτη, την Αττική αλλά και τμήματα της Πελοποννήσου και της βόρειας Ελλάδας. 

• Ο ετήσιος μέσος όρος βροχόπτωσης μειώνεται σε πολλές περιοχές· π.χ. στην Τρίπολη έχει καταγραφεί πτώση από ~750 χιλιοστά σε ~617 χιλιοστά για την περίοδο 2020-2024. 

---

Επιπτώσεις και Προκλήσεις

• Η υγεία: Η έλλειψη ασφαλούς πόσιμου νερού αυξάνει τον κίνδυνο υδατογενών ασθενειών (διάρροιες, λοιμώξεις) ειδικά σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. 

• Οικονομία & γεωργία: Οι καλλιέργειες βασίζονται σε άρδευση. Όταν το νερό σπανίζει, μειώνονται οι αποδόσεις, αυξάνονται τα κόστη και υπάρχει κίνδυνος επιπτώσεων στην επισιτιστική ασφάλεια.

• Υποδομές: Οι διαρροές στο δίκτυο, η παλαιότητα των συστημάτων ύδρευσης και η έλλειψη ψηφιακών χαρτών/καταγραφών αποτελούν σημαντικά εμπόδια. 

• Κλιματική αλλαγή: Οι περίοδοι ξηρασίας γίνονται μεγαλύτερες, οι θερμοκρασίες αυξάνουν την εξάτμιση, ενώ μειώνονται οι βροχοπτώσεις — όλα συντελούν σε ευκολότερη εξάντληση των φυσικών κοιτασμάτων. 

---

Τι Γίνεται & Τι Πρέπει Να Γίνει

Κάποια βήματα που έχει ήδη ξεκινήσει η Ελλάδα:

• Ανακοινώθηκαν μεταρρυθμίσεις στην διαχείριση των υδάτων, με κεντρικό σχεδιασμό και χρήση νέων τεχνολογιών. 

• Σχέδια για αφαλάτωση, ανακύκλωση νερού, σχεδιασμός ταμιευτήριων
  και ενημερωτικές καμπάνιες. 

• Σχεδιασμός Εθνικού Σχεδίου για την ασφάλεια του νερού (“Water Security”) ώστε να προσαρμοστεί η χώρα στις νέες κλιματικές συνθήκες.

Αυτά δεν είναι όμως αρκετά: απαιτείται ταχύτερη δράση, επένδυση σε υποδομές, συστήματα μέτρησης και παρακολούθησης, καλύτερη διαχείριση του νερού και συνοχή πολιτικών σε πέριξ τομείς όπως γεωργία, τουρισμός και χωροταξία.

---

Συμπέρασμα

Η λειψυδρία στο πόσιμο νερό δεν είναι ένα πρόβλημα που “πιθανόν” θα συμβεί — είναι εδώ. Η Ελλάδα, όπως και πολλές άλλες χώρες, βιώνει ήδη τις συνέπειες. Αν δεν ληφθούν ουσιαστικά μέτρα τώρα, το κόστος — όσον αφορά την υγεία, την οικονομία και την ποιότητα ζωής — θα είναι πολύ μεγαλύτερο.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

Γιάννης Κεφαλάς