Κλιματική αλλαγή και τα πιθανά σενάρια έκβασης (ευνοϊκό σενάριο, σενάριο σταδιακής προσαρμογής, ένα μη βιώσιμο σενάριο και ένα δυσμενές σενάριο)

 

Θα προσπαθήσουμε να σχηματοποιήσουμε το μέλλον της ελληνικής οικονομίας για τα επόμενα χρόνια, με την χρήση των σεναρίων. Θα λάβουμε ως προκαθορισμένο στοιχείο δηλαδή ως μια αναπόφευκτη τάση τον εξωγενή παράγοντα της Κλιματικής αλλαγής.

Με τον όρο κλιματική αλλαγή εννοούμε την παγκόσμια αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη λόγω της αύξησης των εκπομπών άνθρακα ως κύριο λόγο, η οποία οδηγεί και σε αύξηση της συχνότητας και της έντασης των ακραίων κλιματικών φαινομένων. Οι επιπτώσεις της Κλιματικής αλλαγής στο δικό μας χώρο εκτιμάται θα επηρεάσουν σε διαφορετική ένταση τομείς της οικονομίας όπως την γεωργία, την ενέργεια, τον τουρισμό.

 Η δημιουργία και προετοιμασία ενός ευνοϊκού σεναρίου για την ελληνική οικονομία θα περιλαμβάνει την κλιματική αλλαγή και τα ζητήματα της οικονομίας. Η κλιματική αλλαγή σε ένα ευνοϊκό σενάριο θα έχει ήπια ένταση ενώ τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα είναι περιορισμένης έντασης και συχνότητας. Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον,
στο οικοσύστημα θα είναι μικρές και ελεγχόμενες. Απαραίτητη  προϋπόθεση είναι ότι η πολιτική που έχει ήδη σχεδιαστεί για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής μέσω της μείωσης των εκπομπών άνθρακα θα έχει εφαρμοστεί καθολικά σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η ελληνική πολιτεία θα λάβει τα απαραίτητα μέτρα με την ενίσχυση των επενδύσεων σε τομείς που επηρεάζονται από την Κλιματική αλλαγή. Επίσης θα υπάρξει η ενσωμάτωση της κλιματικής αλλαγής στο αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας, χωρίς να απαιτείται η αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης. Τέλος η κλιματική αλλαγή μπορεί να προσφέρει και κάποιες ευκαιρίες ανάπτυξης σε τομείς όπως η ενέργεια (Ηλιακά πάρκα) και στον τουρισμό (επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου).

Ένα σενάριο σταδιακής προσαρμογής θα περιλαμβάνει ως δεδομένο ότι η κλιματική αλλαγή έχει μέτρια προς μεγάλη ένταση εκδήλωσης των φαινομένων της. Σε αυτή την περίπτωση οι επιπτώσεις θα είναι μέτριες και θα επηρεάσουν άμεσα και έμμεσα παραγωγικούς κλάδους της χώρας.

Η πολιτεία θα πρέπει να αυξήσει σημαντικά τις δαπάνες ώστε να περιορίσει τις επιπτώσεις αλλά περισσότερο να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες. Νέα σχέδια και νέα πρότυπα παραγωγής πρέπει να εφαρμοστούν ώστε να υπάρξει προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Το μη βιώσιμο σενάριο για την ΚΑ θα περιλαμβάνει ως δεδομένο ότι η ΚΑ τα επόμενα χρόνια θα έχει μεγάλη ένταση, δεν θα επιβραδυνθεί λόγω προληπτικών μέτρων και θα εκδηλωθεί με πολύ έντονα φαινόμενα και μεγάλης συχνότητας και διάρκειας. Οι επιπτώσεις θα είναι πολύ σοβαρές και πολύ δύσκολα ανατρέψιμες. Δεν θα υπάρξουν περιθώρια ούτε για ενσωμάτωση ούτε για προσαρμογή της οικονομίας και της κοινωνίας. Θα περιοριστεί σημαντικά η δυνατότητα ικανοποίησης των αναγκών της παρούσας γενεάς ενώ θα διακυβευτεί αρνητικά η ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες. Το αναπτυξιακό μοντέλο της οικονομίας θα υποστεί σοβαρό πλήγμα αφού οι τομείς που το στηρίζουν όπως η γεωργία, η ενέργεια, ο τουρισμός θα πληγούν ανεπανόρθωτα. Η εσωτερική μετανάστευση θα ενταθεί, ενώ η έλλειψη νερού, η καταστροφή καίριων υποδομών θα δημιουργήσει ζητήματα κοινωνικής συνοχής και δημόσιας υγείας.

Στο δυσμενές σενάριο οι επιπτώσεις θα είναι ολοκληρωτικές και μη αναστρέψιμες. Η ελάχιστη παραγωγή σοδειάς και η έλλειψη διαθέσιμου πόσιμου νερού, θα αυξήσουν την θνησιμότητα και θα πλήξουν την ποιότητα ζωής. Η οικονομία και το ΑΕΠ της χώρας θα συρρικνωθούν τόσο ώστε θα πληγεί η ευημερία της κοινωνίας.

Η μελλοντική εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής καθώς και το εύρος των επιπτώσεων της, παραμένουν σε σημαντικό βαθμό αβέβαιες. Όμως το βέβαιο είναι ότι η πολιτεία οφείλει να έχει λάβει έγκαιρα μέτρα αντιμετώπισης και ομαλής προσαρμογής.

Τα κείμενα αποτελούν προσωπικές σκέψεις και προτάσεις.

 Γιάννης Κεφαλάς